Z kolekcji dawnych afiszy i plakatów wyborczych
(czasy autonomii galicyjskiej i II Rzeczypospolitej Polskiej)
W Archiwum Narodowym w Krakowie przechowywana jest bogata kolekcja afiszy i plakatów, w tym związanych z krakowskim samorządem z czasów autonomii galicyjskiej i II Rzeczypospolitej Polskiej. Wśród nich znajdują się afisze i plakaty bezpośrednio związane z wyborami samorządowymi do Rady Miejskiej – od tych pierwszych autonomicznych w 1866 roku pod rządami statutu miasta, po ostatnie przedwojenne z 1938 roku pod rządami ustawy samorządowej, tzw. scaleniowej. Są tu zarówno urzędowe obwieszczenia wyborcze władz miejskich, jak i wyborcze materiały propagandowe czy agitacyjne ugrupowań politycznych oraz samych kandydatów. Tu kilka wyimków z tej cennej, archiwalnej kolekcji.
Afisz z urzędowym obwieszczeniem dotyczącym nadchodzących wyborów do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 25, 28 i 30 czerwca 1869 roku. Reprodukcja unikatowego egzemplarza autoryzowanego
dla magistrackiej archiwizacji własnoręcznym podpisem prezydenta Józefa DIETLA (nr 1688).
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 1, 3 i 5 lipca 1872 roku.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej, które przeprowadzono 25, 26 i 28 czerwca 1878 roku.
Ludwik ZIELENIEWSKI (nr 1643) i Juda BIRNBAUM (nr 1823) weszli w tych wyborach do Rady, Franciszek SLĘK (nr 2156)
uzyskał mandat radcy miejskiego dopiero w roku 1887, natomiast Jakub Freylich w radzie nigdy nie zasiadł.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 30 czerwca oraz 1 i 4 lipca 1881 roku.
Plakat z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej, które przeprowadzono
5, 7, 12, 14, 20 i 22 maja 1902 roku. Bohaterem tego plakatu, a jednocześnie jego autorem
był kandydujący do Rady Klemens BĄKOWSKI (nr 2412), adwokat, literat, znawca historii Krakowa,
współzałożyciel Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa i jego darczyńca.
Z zamiłowania malował i rysował – stąd plakat wyborczy z autoportretem w centrum;
w tym tomie prezentowane są także inne jego prace (patrz s. 154, 320, 365, 756 i 762).
W tychże wyborach wszedł do Rady, zasiadał w niej do roku 1908.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 10 grudnia 1933 roku.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 10 grudnia 1933 roku.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 10 grudnia 1933 roku.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej, które przeprowadzono
10 grudnia 1933 roku. Z promowanej tu listy kandydatów do Rady weszli tylko
Zdzisław KWIECIŃSKI (nr 3432) i Leon LISIŃSKI (nr 3433).
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 10 grudnia 1933 roku.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej,
które przeprowadzono 10 grudnia 1933 roku.
Afisz z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej, które przeprowadzono 18 grudnia 1938 roku.
Z zamieszczonej na afiszu listy kandydatek do Rady weszła jedynie Aniela SOWÓWNA (nr 3541) –
pierwsza kobieta, która zajęła fotel radziecki bezpośrednio, wygrywając wybory.
Były wprawdzie wcześniej w reprezentacji miejskiej jej poprzedniczki, ale mandat uzyskiwały albo z nominacji,
albo z kooptacji dokonywanej w trybie uzupełnień z wyborczych miejsc niemandatowych (patrz s. 735–736).
Plakat z kampanii przed wyborami do krakowskiej Rady Miejskiej, które przeprowadzono 18 grudnia 1938 roku.
Promowana tu przez Polską Partię Socjalistyczną lista nr 5 pod nazwą „Lista Kandydatów Polskiej Partii Socjalistycznej
i Klasowych Związków Zawodowych” wybory te wygrała, uzyskując najwięcej, bo 24 mandaty w 72-osobowej Radzie Miejskiej w Krakowie,
co jednak przy ograniczonej możliwości koalicyjnej nie przełożyło się na udział w dysponowaniu większością głosów w Radzie.
Plakat z kampanii przed wyborami do krakowskiej rady miejskiej, które przeprowadzono
18 grudnia 1938 roku. Agituje on za listą wyborczą nr 5 Polskiej Partii Socjalistycznej
i Klasowych Związków Zawodowych (zob. uwagi w podpisie do poprzedniego plakatu).
Na marginesie dodać można, że wybite na czoło w tym przekazie hasło
Lud musi zdobyć krakowski ratusz! na swój sposób ziściło się po kilku latach, w roku 1945.
Ale z wyborami nie miało to już nic wspólnego...
