A+ A A-
Tom:
strona:

Wadów

Zobacz również

Dawna wieś po lewej stronie Wisły, obecnie w północno-wschodniej części miasta Krakowa,  około 15 km od jego centrum, sąsiadująca z leżącymi do dziś poza granicą Krakowa Krzysztoforzycami  oraz Wegrzynowicami, Ruszczą, Branicami, Luboczą i Łucznowicami.

W najstarszej znanej wzmiance, pochodzącej z 1243 roku, nazwa wsi odnotowana  w brzmieniu Vadow. W innych dawnych zapiskach: Wadow (1336), Wadow (1470). Nazwa  wsi wywodzi się od osobowej „Wad” („Wada”).

Wieś należała do parafii pw. św. Grzegorza Wielkiego w Ruszczy.

Lokacja Wadowa na prawie niemieckim nastąpiła prawdopodobnie w XIV wieku. Wytyczono  wówczas centrum osady w rejonie dzisiejszych ulic Zagościniec i Jaskrowej. Około  XV wieku na północny wschód od centralnej zabudowy powstał folwark, później przekształcony  w dwór drewniany, obok którego, jak wzmiankowano w 1789 roku, powstawał dwór  murowany. W połowie XIX wieku odnotowywano nazwy pól i rejonów wsi: Klin, Jeziorki.

Historycznie wieś była własnością szlachecką. Na początku XIII wieku należała do Klemensa  Gryfity, kasztelana krakowskiego, czasowo mogła być uposażeniem klasztoru Benedyktynek  w Staniątkach, następnie przeszła w ręce Sezamy Gryfity, brata Klemensa z Ruszczy, wojewody  krakowskiego. W 1430 roku właścicielem wsi był Spytek z Melsztyna, kasztelan biecki, syn Spytka  Melsztyńskiego, wojewody krakowskiego; w tymże roku sprzedał on wieś swojemu krewnemu Janowi  z Tarnowa, wojewodzie krakowskiemu. W XVIII wieku właścicielami Wadowa byli między  innymi Jan Konecki, burgrabia krakowski, Stanisław Kostka Gostkowski, wojski sądecki, Andrzej  Badurski, doktor filozofii i nauk wyzwolonych Akademii Krakowskiej. W 1874 roku wieś nabył Józef  Badeni, brat Stanisława, właściciela Branic, i Marcina, właściciela Ruszczy. Wybudował w Wadowie  zachowany do dziś dwór – murowany pałac w stylu willi włoskiej z parkiem krajobrazowym.  W 1882 roku właścicielem został Kazimierz Morawski, profesor filologii klasycznej Uniwersytetu  Jagiellońskiego, prezes Polskiej Akademii Umiejętności. Po wojnie majątek upaństwowiono.

Przed trzecim rozbiorem gromada Wadów należała do powiatu krakowskiego, po roku 1795  znalazła się jako gmina w austriackim cyrkule krakowskim. W 1815 roku wieś weszła w granice  Rzeczypospolitej Krakowskiej jako gromada w składzie gminy obwodowej Kościelniki, od  roku 1838 dystryktu Mogiła. W roku 1846 Wadów powrócił jako gromada (od 1856  roku gmina)  pod zabór austriacki. W latach 1866–1933 miał status gminy jednostkowej w ramach  powiatu  krakowskiego. W roku 1934 dotychczasowa gmina Wadów przekształcona została w  gromadę  Wadów w ramach gminy zbiorczej Ruszcza. W takiej pozycji ustrojowej wieś pozostawała w latach  1939–1945 w okupacyjnym departamencie i powiecie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa.

W roku 1951 znajdująca się nadal w gminie Ruszcza powiatu krakowskiego gromada  Wadów włączona została do granic Krakowa jako LXI dzielnica katastralna położona  w nowo  utworzonej dzielnicy administracyjnej Nowa Huta.

Obecnie tereny tej dawnej wsi stanowią część dzielnicy samorządowej XVII Wzgórza  Krzesławickie.

 

Ze Słownika geograficznego z lat 1880–1902:

Wadów, wieś, w okolicy pagórkowatej, wzniesiona 275 metrów npm., na północ od  Ruszczy, w pobliżu granicy królestwa polskiego, 4,6 km od Pleszowa. Wieś ma 32 domy  i 237 mieszkańców rzymsko-katolickich. Parafia w Ruszczy. Wspomniana jest po raz  pierwszy w dokumencie z roku 1243. W 1490 roku było w tej wsi 5 ½ łanów kmiecych,  w 1581 roku 11 półłanów kmiecych, 3 zagrodników bez roli, 6 komorników bez bydła  i 2 rzemieślników. Dziedziczył wieś Mikołaj Jakubowski.

(1926)
Odciski pieczęci urzędowych Wadowa
z lat 1926 i 1947
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. PUZKr 60, nlb.; sygn. Gm. Ru. 13, s. 329)
(1926) Odciski pieczęci urzędowych Wadowa z lat 1926 i 1947 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. PUZKr 60, nlb.; sygn. Gm. Ru. 13, s. 329)
(1947)
Odciski pieczęci urzędowych Wadowa
z lat 1926 i 1947
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. PUZKr 60, nlb.; sygn. Gm. Ru. 13, s. 329)
(1947) Odciski pieczęci urzędowych Wadowa z lat 1926 i 1947 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. PUZKr 60, nlb.; sygn. Gm. Ru. 13, s. 329)
Dokument wydany w 1431 roku w Krakowie, w którym Paweł z Bogumiłowic, sędzia ziemski krakowski, i Zaklika z Korzkwi,
podsędek ziemski krakowski, potwierdzili, że Spytko, dziedzic z Melsztyna, sprzedał całą swoją wieś Wadów Janowi z Tarnowa,
wojewodzie krakowskiemu, za 1000 grzywien półgroszy krakowskich – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Wadów”
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ASłSang perg. 65)
Dokument wydany w 1431 roku w Krakowie, w którym Paweł z Bogumiłowic, sędzia ziemski krakowski, i Zaklika z Korzkwi, podsędek ziemski krakowski, potwierdzili, że Spytko, dziedzic z Melsztyna, sprzedał całą swoją wieś Wadów Janowi z Tarnowa, wojewodzie krakowskiemu, za 1000 grzywien półgroszy krakowskich – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Wadów” (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ASłSang perg. 65)
Dokument wydany w 1456 roku w Krakowie, w którym Rafał, kanonik i oficjał krakowski, przysądza bakałarzowi Janowi, prebendarzowi z Ruszczy,
prawo do dziesięciny z łanu w Wadowie, oddala zaś roszczenie plebana z Ruszczy, Floriana – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Wadów”
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ADzT, perg. 22)
Dokument wydany w 1456 roku w Krakowie, w którym Rafał, kanonik i oficjał krakowski, przysądza bakałarzowi Janowi, prebendarzowi z Ruszczy, prawo do dziesięciny z łanu w Wadowie, oddala zaś roszczenie plebana z Ruszczy, Floriana – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Wadów” (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ADzT, perg. 22)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności