Dawna wieś po lewej stronie Wisły, obecnie we wschodniej i północno-wschodniej części miasta Krakowa, około 15,5 km od jego centrum, sąsiadująca z Węgrzynowicami, Kościelnikami, Wyciążem, Branicami i Wadowem. Przysiółkiem Ruszczy była Kępa Rusiecka i okresowo Przylasek Rusiecki.
W najstarszej znanej wzmiance, pochodzącej z 1222 roku, nazwa wsi odnotowana w brzmieniu Ruscza. W innych dawnych zapiskach: Ruscza (1376), Russecz (1419), Ruscza (1470), Rusiec (1629), Ruszcza (1787). Nazwa wsi wywodzi się od nazwy osobowej „Rusek”.
Wieś należała do parafii pw. św. Grzegorza Wielkiego w Ruszczy. W godle umieszczonym na pieczęci z 1926 roku krzyż równoramienny.
Ruszcza przeniesiona została z prawa polskiego na średzkie w 1373 roku, za panowania Elżbiety Łokietkówny. Wytyczono wówczas jej centrum w rejonie dzisiejszych ulic Rusieckiej i Jeziorko. W połowie XIX wieku odnotowywano nazwy pól i rejonów wsi: Spławi, Krziwdi.
Historycznie wieś była własnością szlachecko-magnacką. Stanowiła własność rodową Gryfitów, którzy od nazwy sąsiednich Branic przyjęli miano Branickich. Wśród właścicieli wsi znaleźli się: Sulisław z Ruszczy herbu Gryf, wojewoda krakowski, oraz jego syn Klemens z Ruszczy, także wojewoda krakowski, otrzymał w latach 1250 i 1252 przywileje od Bolesława Wstydliwego. W latach 1386–1425 wieś pozostawała w rękach Wierzbięty z Branic, stolnika krakowskiego, który około 1420 roku ufundował tam nowy kościół pw. św. Grzegorza. W XVIII wieku Ruszcza była w rękach hetmana Jana Klemensa Branickiego, po jego śmierci władała nią wdowa po nim Izabela z Poniatowskich, siostra Stanisława Augusta. W 1801 roku wieś i cały klucz branicki nabył Marcin Badeni, senator i prezes Komisji Włościańskiej Wolnego Miasta Krakowa, brat Józefa, właściciela Wadowa, i Stanisława, któremu sprzedał Branice, zatrzymując Ruszczę. Od 1832 roku wieś należała do Pawła Popiela, współzałożyciela czasopisma „Czas”. W 1945 roku upaństwowiono majątek i rozparcelowano grunty dworskie.
Przed trzecim rozbiorem gromada Ruszcza należała do powiatu krakowskiego, po roku 1795 znalazła się jako gmina w austriackim cyrkule krakowskim. W 1815 roku wieś weszła w granice Rzeczypospolitej Krakowskiej jako gromada w składzie gminy obwodowej Kościelniki, od roku 1838 dystryktu Mogiła. W roku 1846 Ruszcza powróciła jako gromada (od 1856 roku gmina) pod zabór austriacki. W latach 1866–1933 miała status gminy jednostkowej w ramach powiatu krakowskiego. W roku 1934 dotychczasowa gmina Ruszcza przekształcona została w gromadę Ruszcza w ramach gminy zbiorczej Ruszcza. W takiej pozycji ustrojowej wieś pozostawała w latach 1939–1945 w okupacyjnym departamencie i powiecie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa.
W roku 1951 znajdująca się nadal w gminie Ruszcza powiatu krakowskiego gromada Ruszcza włączona została do granic Krakowa jako LXIII dzielnica katastralna położona w nowo utworzonej dzielnicy administracyjnej Nowa Huta.
Obecnie tereny tej dawnej wsi stanowią część dzielnicy samorządowej XVIII Nowa Huta.
Ze Słownika geograficznego z lat 1880–1902:
Ruszcza, wieś wzniesiona 221 m n.p.m., w okolicy lekko falistej. Starożytna ta osada ma piękny murowany kościół, kaplicę, obszerny dwór z oficyną, 39 domów włościańskich. Ludność dworu składa się z 63 osób, wsi z 252 mieszkańców; 236 rzymsko-katolickich i 16 izraelitów. Należą do gminy przysiołki: Kępa, Wola i Przylasek Rusiecki, położone nad Wisłą i Olszą. Gmina ma szkołę ludową. Gleba składa się z glinki urodzajnej. W roku 1581 miała 2 łany kmiece, 2 zagrodników bez roli, 3 komorników bez bydła, 2 rzemieślników.
