A+ A A-
Tom:
strona:

Retoryka (ossolińskie)

Jurydyka powstała z początkiem XVII wieku, położona po obu stronach dzisiejszej ulicy Piłsudskiego, od murów miejskich po styk dzisiejszych ulic Retoryka i Garncarskiej. Zajmowała obszar między zachodnią częścią murów miejskich, jurydykami Garbary i Smoleńsk oraz rzeką Rudawą w jej ówczesnym biegu. Pierwotnie grunt ten wraz z zabudowaniami stanowił folwark będący uposażeniem uniwersyteckiej katedry retoryki, od czego wzięła nazwę późniejsza jurydyka. W najstarszych zachowanych dokumentach Retoryki, sięgających roku 1623, jako właściciel występuje Krzysztof Ossoliński, pan na Tęczynie, od 1638 roku wojewoda sandomierski. Po jego śmierci w 1645 roku i bezpotomnym zgonie jedynego syna Baldwina jurydyka przeszła na własność linii po bracie Krzysztofa – Maksymilianie-Sieciechu Ossolińskim. Od ich nazwiska utarła się też jej druga nazwa: Ossolińskie. W jurydyce działał samorząd w postaci urzędów wójta i pięcioosobowej ławy sądowej. Wójtowie imiennie są odnotowywani od roku 1628. W roku 1763 ówczesny dziedzic Retoryki Michał Ossoliński (prawnuk wspomnianego Mak-symiliana) wydał ordynację, w której między innymi potwierdzono właściwość odwoławczego sądu nadwornego sprawowanego przez każdorazowego właściciela gruntu. Niedługo później, w roku 1781, Ossolińscy sprzedali Retorykę Józefowi Szlubowskiemu, staroście siomackiemu. W 1789 roku na gruntach tych stały dwadzieścia dwa domy ze stu siedemdziesięcioma trzema mieszkańcami, znajdował się tam również dwór i karczma. Retoryka weszła w granice Krakowa w 1801 roku. Pamięć po niej zachowała się w nazwie powstałej w 1883 roku ulicy Retoryka.

Pieczęć opłatkowa z dokumentu wystawionego w 1775 roku przez urząd wójtowsko-ławniczy jurydyki Retoryka;
używano wówczas pieczęci właściciela jurydyki, która pozostawała w rękach rodziny Ossolińskich
z Tęczyna herbu Topór (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. VII-5, s. 10)
Pieczęć opłatkowa z dokumentu wystawionego w 1775 roku przez urząd wójtowsko-ławniczy jurydyki Retoryka; używano wówczas pieczęci właściciela jurydyki, która pozostawała w rękach rodziny Ossolińskich z Tęczyna herbu Topór (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. VII-5, s. 10)
Z akt różnych jurydyki Retoryka obejmujących lata 1698–1795: podpisy urzędników jurydycznych pod inwentarzem sporządzonym w 1792 roku
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. VII-5, s. 33)
Z akt różnych jurydyki Retoryka obejmujących lata 1698–1795: podpisy urzędników jurydycznych pod inwentarzem sporządzonym w 1792 roku (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. VII-5, s. 33)
Z księgi ławniczej jurydyki Retoryka obejmującej lata 1623–1778: karta otwierająca wpisy dokonywane
za kadencji
wójta Tomasza Modłowicza (1649–1652); stała się kartą tytułową całej księgi
(Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. rkps 1977/II, k. tytułowa)
Z księgi ławniczej jurydyki Retoryka obejmującej lata 1623–1778: karta otwierająca wpisy dokonywane za kadencji wójta Tomasza Modłowicza (1649–1652); stała się kartą tytułową całej księgi (Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. rkps 1977/II, k. tytułowa)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności