RADA MIEJSKA MIASTA KRAKOWA
KADENCJI XIII/XIV* W LATACH 1905–1908
* Przedłużoną kadencję XI 1896–1902 teraz wstecznie uznano za podwójną i wprowadzono korektę do aktualnej numeracji (numer kadencji bezpośrednio poprzedzającej, to jest XII, pozostawiono bez zmiany).
Kontekst ogólny
Kraków, znajdujący się pod zaborem austriackim w dualistycznej, konstytucyjnej monarchii austro-węgierskiej pod berłem cesarza Franciszka Józefa I, był centralnym miastem Wielkiego Księstwa Krakowskiego, które wraz z Królestwem Galicji i Lodomerii oraz Księstwami Oświęcimia i Zatora stanowiło jeden z krajów koronnych Cesarstwa określanych wspólną potoczną nazwą Galicji. Okres ten charakteryzował się autonomią krajów koronnych i ich samorządów, w tym miejskich. W stołecznym dla Galicji Lwowie urzędowali wówczas rządowy namiestnik cesarski Andrzej Kazimierz Potocki oraz samorządowy marszałek krajowy Stanisław Marcin Badeni (honorowy obywatel Podgórza) stojący na czele Sejmu Krajowego i Wydziału Krajowego – zwierzchnich dla krakowskiego samorządu.
Kraków i jego ustrój
Miasto znajdowało się pod regulacją statutu z roku 1901. Ponieważ pomiędzy statutami z lat 1866 i 1901 istniała ustrojowa kontynuacja, aktualne jest obszerniejsze omówienie zamieszczone na s. 155–156 z zastrzeżeniem zmian podanych na s. 227.
Rada Miejska kadencji IV
| czas trwania kadencji Rady | nominalna liczba mandatów | czas trwania kadencji radcy | tryb wyłaniania składu | terminy wyborów kurialnych |
| 3 lata (w niezmienionym wyborami składzie) | 72 | 6 lat (po 3 lata w kolejnych 2 kadencjach) | wybory kurialne (co 3 lata wybór połowy składu) | 15, 17, 19, 22, 24 i 26.05.1905 |
| w całej kadencji | inauguracja kadencji Rady | zamknięcie kadencji Rady | posiedzenia zwyczajne jawne | |
| radcy nowi | radcy ze stażem | |||
| 20 | 60 | posiedzenie 15.06.1905 | posiedzenie 14.05.1908 | 76 |
Podział mandatów w Radzie w systemie wyborów kurialnych
| koła wyborcze i ich oddziały | mandaty |
| Koło I (osoby z wysokim podatkiem dochodowym, inteligencja, wolne zawody) | 24 |
| Koło II, oddział 1 (właściciele nieruchomości z tego tytułu wyżej opodatkowani) | 12 |
| Koło II, oddział 2 (właściciele nieruchomości z tego tytułu niżej opodatkowani) | 12 |
| Koło III, oddział 1 (osoby działające w handlu, przemyśle i rzemiośle z wyższym opodatkowaniem) | 10 |
| Koło III, oddział 2 (osoby działające w handlu, przemyśle i rzemiośle z niższym opodatkowaniem) | 4 |
| Koło III, oddział 3 (pozostali z koła III niezaliczeni do oddziałów 1 i 2) | 10 |
Prezydentura miasta – przewodniczenie Radzie
Prezydentura miasta łączyła się z przewodniczeniem Radzie Miejskiej. Prezydent wybierany był przez Radę na 6-letnią kadencję, bez wymogu sprawowania mandatu radcy miejskiego. Dwaj wiceprezydenci, z gradacją „I” – pierwszy oraz „II” – drugi, zastępujący go w obu rolach: prezydenckiej i przewodniczącego Rady, wybierani byli przez Radę wyłącznie z grona radców miejskich na okres do końca danej kadencji. W XIII/XIV kadencji Rady pierwszą kadencję prezydencką kontynuował radca miejski Juliusz Leo.
Podstawowa dla ustroju miasta regulacja prawna
Ustawa Sejmu Krajowego z 4 lipca 1901 roku zatwierdzona przez cesarza ustawą z 6 października 1901 roku Statut gminny dla król. stoł. miasta Krakowa (DUiRK z 20 grudnia 1901 r., nr 108)
Główne źródła archiwalne, podstawowa literatura
ANK, Akta Miasta Krakowa, sygn. 29/33/Mag II 338, 29/33/IT 1315; DzRMK 1905, nr 8 – 1908, nr 11; Chmiel 1931; Małecki 1994-II
Informacje poszerzające w tomach serii Poczet Krakowski
Poczet 2010, s. 52–54, 790; Poczet 2018, s. 137–153, 433–464; Poczet 2022, s. 356–357, 360–361
POCZET RADCÓW MIEJSKICH W LATACH 1905–1908
Uwaga: schemat „wizytówek” dla spisów poniżej – patrz s. 25, lit. C
Prezydent miasta
 |
2487 (też: 2276, 2336, 2407, 2408 || 2567, 2651, 2745, 2832, 2853)
Juliusz LEOdr praw, prof. UJ radca miejski, mandat z koła wyborczego I, od 1911 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu, od 1901 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego, w latach 1904–1914 i 1914–1918 prezydent Krakowa, honorowy obywatel Podgórza z 1914 roku kontynuacja 6-letniej kadencji prezydenckiej z wyboru 30 czerwca 1874 roku w kadencji III Rady
kontynuacja 6-letniej kadencji prezydenckiej z wyboru 11 lipca 1904 roku w kadencji XII Rady
|
I i II wiceprezydenci miasta (ze zmianą)
2488
(też: 2148, 2233, 2289, 2363, 2410)
Michał CHYLIŃSKI
redaktor „Czasu”
radca miejski, mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
w latach 1903–1907 wiceprezydent Krakowa
28 czerwca 1905 roku wybór na stanowisko
I wiceprezydenta miasta,
4 listopada 1907 roku przyjęcie rezygnacji ze stanowiska
I wiceprezydenta miasta
2489
(też: 2449 || 2568, 2652, 2746, 2856)
Henryk SZARSKI
dr praw, kupiec
radca miejski, mandat z koła wyborczego III, oddział 1,
w latach 1907–1914 wiceprezydent Krakowa
18 listopada 1907 roku wybór na stanowisko
I wiceprezydenta miasta
(na miejsce po Michale Chylińskim)
2490
(też: 2444 || 2569, 2653, 2747, 2855, 2860, 3014, 3053, 3055)
Józef SARE
inżynier, radca budownictwa, radca dworu radca miejski, mandat z koła wyborczego I,
od 1907 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w latach 1924 i 1926 p.o. prezydenta Krakowa
w latach 1905–1914 i 1916–1929 wiceprezydent Krakowa
28 czerwca 1905 roku wybór na stanowisko II wiceprezydenta miasta
Radcy miejscy
radcy miejscy nowi w reprezentacji miejskiej
2491
(też: 2606, 2682)
Maurycy DATTNER
finansista, przemysłowiec,
prezes Izby Przemysłowo-Handlowej
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2491"
–
Roman DROBNER
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2492
–
Antoni FREDRO-BONIECKI
urzędnik kolejowy
mandat z koła wyborczego I
radca od 27 czerwca 1907 roku na miejscu po zmarłym radcy Henryku Jordanie
2493
(też: 2613, 2693, 3357)
Julian GERTLER
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
radca od 6 lutego 1908 roku na miejscu
po zmarłym radcy Janie Kwiatkowskim
2494
–
Maurycy HOROWITZ
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
zmarł w trakcie kadencji przed 15 października 1907 roku
2495
(też: 2618)
Władysław Leopold JAWORSKI
dr praw, prof. UJ
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1911 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1901 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2496
(też: 2621, 2705, 2790, 2960, 3127)
Michał KONOPIŃSKI
redaktor „Nowej Reformy”, członek Rady Szkolnej Krajowej
mandat z koła wyborczego I
2497
(też: 2624, 2707)
Wilhelm KRONGOLD
dr medycyny, lekarz
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2498
–
Herman KROO
kupiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
radca od 6 lutego 1908 roku na miejscu
po zmarłym radcy Maurycym Wechslerze
2499
(też: 2626, 2709, 2793, 2964, 3059'', 3194, 3273, 3413, 3473)
Ignacy LANDAU
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 3,
od 1908 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w latach 1929–1934 wiceprezydent Krakowa
2500
(też: 2627, 2710, 2794, 2965, 3041, 3133, 3261, 3378, 3570)
Rafał LANDAU
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2501
(też: 2967")
Zygmunt MAREK
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I,
od 1911 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu radca od 6 lutego 1908 roku na miejscu
po zmarłym radcy Stanisławie Wyspiańskim
2502
–
Henryk MATUSIŃSKI
radca sądowy
mandat z koła wyborczego I
radca od 29 listopada 1906 roku na miejscu
po zmarłym radcy Janie Rotterze
2503
(też: 2633, 2721, 2807, 2980, 3155)
Stanisław NOWAK I
nauczyciel szkół ludowych,
w 1930 roku współtwórca
i pierwszy prezes ZNP
mandat z koła wyborczego I,
od 1922 roku senator w Senacie II RP
2504
–
August SOKOŁOWSKI
profesor gimnazjum, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
od 1890 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu radca od 7 lutego 1907 roku na miejscu
po b. radcy Zdzisławie Katyńskim
2505
(też: 2641)
Stanisław STACHOWSKI
majster tapicerski
mandat z koła wyborczego II
2506
(też: 2646, 2737, 2821, 3001, 3184, 3267, 3403)
Samuel TILLES
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2507
(też: 2649, 2739, 2824, 3005, 3186)
Bernard WACHTEL
właściciel biura spedycyjnego
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2508
(też: 2826, 3007, 3188)
Norbert WASSERBERGER
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
radca od 15 października 1907 roku na miejscu
po zmarłym radcy Maurycym Horowitzu
2509
–
Stanisław WYSPIAŃSKI
dramaturg, poeta, malarz
mandat z koła wyborczego I
zmarł w trakcie kadencji 28 listopada 1907 roku
radcy miejscy ze stażem w reprezentacji miejskiej
2510
(też: 2144, 2225, 2358, 2455 || 2599, 2673, 2763, 2835, 2838, 2858)
Ernest BANDROWSKI
dr filozofii, dyrektor szkoły przemysłowej, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
od 1908 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w latach 1914–1916 z-ca prezydenta Krakowa,
w latach 1919–1920 wiceprezydent Krakowa
2511
(też: 2337, 2456 || 2674)
Kazimierz BARTOSZEWICZ
literat
mandat z koła wyborczego I
2512
(też: 2412)
Klemens BĄKOWSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2513
(też: 2414)
Artur BENIS
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2514
(też: 2211, 2283, 2359, 2457 || 2600, 2676, 2765, 2936)
Wandalin BERINGER
budowniczy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2515
(też: 2415 || 2601, 2677, 2766, 2937, 3060)
Józef BIALIK
majster masarski, starszy cechu rzeźników
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2516
(też: 1823, 1902, 1970, 2032, 2097, 2162, 2228, 2284, 2360, 2458 || 2602, 2678)
Juda BIRNBAUM
bankier
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2517
(też: 2416 || 2603)
Adam BOBILEWICZ
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2518
(też: 2417)
Franciszek BUJAK
dr praw, radca sądowy
mandat z koła wyborczego I,
od 1907 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu
2519
(też: 2340, 2459 || 2604, 2679, 3256, 3347)
Odo BUJWID
bakteriolog, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I
2520
(też: 2419 || 2605, 2681, 2771, 2943, 3102)
Ignacy DASZYŃSKI
redaktor, działacz socjalistyczny
mandat z koła wyborczego III, oddział 3,
od 1897 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1919 roku poseł do Sejmu Ustawodawczego II RP,
od 1930 roku poseł do Sejmu II RP
2521
(też: 2274, 2365, 2462 || 2607, 2685, 2773, 2944, 3103)
Adam DOBOSZYŃSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1901 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu
2522
(też: 2021, 2103, 2166, 2234, 2290, 2366, 2411 || 2608, 2686, 2774, 2864)
Stanisław DOMAŃSKI
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I, w latach 1904–1905 wiceprezydent Krakowa
2524
(też: 2421 || 2609, 2687, 2775, 2945, 3105)
Stanisław DROZDOWSKI
właściciel realności
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2525
(też: 2422 || 2778, 2948, 3032, 3110, 3257, 3352)
Tadeusz EPSTEIN
przemysłowiec
mandat z koła wyborczego III, oddział I
2526
(też: 2342, 2464 || 2611, 2690, 2779, 2854, 2857)
Jan Kanty FEDEROWICZ
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1901 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
od 1919 roku poseł do Sejmu Ustawodawczego II RP,
w latach 1918–1924 prezydent Krakowa
2527
(też: 2423 || 2612, 2692, 2780, 2949, 3112)
Franciszek Ksawery FIERICH
dr praw, prof. UJ, rektor
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1908 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2528
(też: 2425 || 2781, 2950, 3062)
Rudolf FRÜHLING
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2529
(też: 2426 || 2614, 2694, 2782, 2842, 2951, 3113)
Jan Nepomucen GODZICKI
przemysłowiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2530
(też: 2345, 2465)
Piotr GÓRSKI
dr filozofii, publicysta
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1897 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego zmarł w trakcie kadencji 20 lutego 1906 roku
2531
(też: 2427 || 2615, 2695, 2783, 2953, 3035, 3114, 3258, 3361)
Adolf GROSS
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 3, od 1907 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu
2532
(też: 2428 || 2616, 2696)
Bronisław GUŃKIEWICZ
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2533
(też: 2214, 2298, 2371, 2467 || 2617, 2702)
Józef JAWORNICKI
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2534
(też: 2024, 2114, 2175, 2244, 2299, 2372, 2468)
Henryk JORDAN
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
zmarł w trakcie kadencji 18 maja 1907 roku
2535
(też: 2430 || 2619, 2703, 2787, 2958, 3064)
Jakub JUDKIEWICZ
przemysłowiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2536
(też: 2431)
Zdzisław KATYŃSKI
radca sądowy
mandat z koła wyborczego I
przed 7 lutego 1907 roku rezygnacja z mandatu radcy
2537
(też: 2433 || 2620, 2704, 2789, 2865)
Edmund KLEMENSIEWICZ
notariusz
mandat z koła wyborczego I od 1889 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2538
(też: 2434 || 2622, 2706, 2791, 2961, 3039, 3128)
Piotr KOSOBUCKI
majster ślusarski
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2539
(też: 2435 || 2623)
Michał KOY
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2540
(też: 2436 || 2625)
Jan KRUPIŃSKI
ksiądz, dr filozofii, kanonik katedralny
mandat z koła wyborczego I
2541
(też: 2089, 2179, 2248, 2303, 2376, 2470)
Jan KWIATKOWSKI
kupiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
zmarł w trakcie kadencji przed 6 lutego 1908 roku
2542
(też: 2348, 2472 || 2628, 2711)
Ludwik LUSTGARTEN
dr medycyny, lekarz
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2543
(też: 2437)
Karol ŁEPKOWSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2544
(też: 2438 || 2629, 2712, 2795, 2967)
Julian MACIOŁOWSKI
nauczyciel, dyrektor szkoły wydziałowej
mandat z koła wyborczego I
2545
(też: 2439)
Karol MARKUS
majster blacharski,
prezes Towarzystwa Wzajemnej Pomocy
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2546
(też: 1721, 1799, 1865, 1928, 1997, 2056, 2121, 2182, 2250, 2304, 2378, 2473 || 2630, 2716)
Albert MENDELSBURG
bankier,
prezes Izby Przemysłowo-Handlowej
mandat z koła wyborczego III, oddział 1,
od 1873 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu
2547
(też: 2441 || 2804, 2977, 3043, 3150)
Józef MUCZKOWSKI
dr praw, radca sądowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2548
(też: 2442 || 2632, 2720, 2806, 2831, 2834, 2979, 3154, 3264, 3383, 3478)
Julian NOWAK
dr medycyny, prof. UJ, rektor
mandat z koła wyborczego I,
w 1922 roku premier pozaparlamentarnego gabinetu,
w 1914 roku komisarz rządowy miasta
2549
(też: 1960, 2059, 2126, 2188, 2254, 2307, 2380, 2474 || 2634, 2723)
Stanisław PAREŃSKI
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2550
(też: 2350, 2476 || 2635, 2726)
Stanisław PONIKŁO
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I
2551
(też: 2092, 2193, 2260, 2314, 2388, 2477 || 2636, 2730, 2813, 2989)
Józef ROSENBLATT
dr praw, prof. UJ
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2552
(też: 2219, 2315, 2390, 2479)
Jan ROTTER
dyrektor szkoły przemysłowej
mandat z koła wyborczego I,
od 1901 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
zmarł w trakcie kadencji 22 lipca 1906 roku
2553
(też: 2221, 2317, 2392, 2480 || 2637, 2731, 2814, 2991)
Mojżesz SCHMELKES
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2554
(też: 2030, 2131, 2195, 2393, 2481 || 2638, 2732)
Henryk SCHWARZ
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2555
(też: 2445 || 2639)
Mieczysław SĘDZIMIR
dyrektor banku
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2556
(też: 2446 || 2640, 2733, 2816, 2995)
Tomasz SOŁTYSIK
dyrektor gimnazjum, członek Rady Szkolnej Krajowej
mandat z koła wyborczego I,
od 1906 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu
2557
(też: 2355, 2409 || 2642)
Walenty STANISZEWSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 1,
od 1907 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1906 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w latach 1902–1903 wiceprezydent Krakowa
2558
(też: 2447 || 2643)
Aleksander SULIKOWSKI
zegarmistrz, właściciel realności
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2559
(też: 2448 || 2644, 2735, 2818, 2998)
Wiktor SUSKI
kupiec, działacz społeczny
mandat z koła wyborczego III, oddział 3
2560
(też: 2449" || 2645, 2736, 2820, 2847, 3000)
Henryk SZATKOWSKI
dyrektor Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2561
(też: 2450)
Stanisław TOMKOWICZ
dr filozofii, historyk
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2562
(też: 2452 || 2647, 2738, 2822, 3002, 3051, 3185)
Władysław TURSKI
inżynier w Wydziale Krajowym, prezes „Sokoła”
mandat z koła wyborczego I
2563
(też: 2453 || 2648, 3004)
Edward UDERSKI
inżynier cywilny,
właściciel firmy E. Uderski i S-ka
mandat z koła wyborczego I
2564
(też: 2454)
Bolesław ULANOWSKI
dr filozofii oraz praw, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I
2565
(też: 1965, 2073, 2401)
Maurycy WECHSLER
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
radca od 29 listopada 1906 roku na miejscu
po zmarłym rajcy Piotrze Górskim,
zmarł w trakcie kadencji przed 6 lutego 1908 roku
2566
(też: 2223, 2330, 2404, 2486 || 2650, 2742, 2830, 3010)
Antoni WODZICKI
właściciel realności
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1890 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1905 roku dożywotnio w wiedeńskiej Izbie Panów,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
Uwaga: wśród radców kontynuujących także wykazani na początku tego spisu prezydent miasta Juliusz Leo oraz wiceprezydenci Michał Chyliński, Henryk Szarski i Józef Sare.
