RADA MIEJSKA MIASTA KRAKOWA KADENCJI X W LATACH 1893–1896
Kontekst ogólny
Kraków, znajdujący się pod zaborem austriackim w dualistycznej, konstytucyjnej monarchii austro-węgierskiej pod berłem cesarza Franciszka Józefa I, był centralnym miastem Wielkiego Księstwa Krakowskiego, które wraz z Królestwem Galicji i Lodomerii oraz Księstwami Oświęcimia i Zatora stanowiło jeden z krajów koronnych cesarstwa określanych wspólną potoczną nazwą Galicji. Okres ten charakteryzował się autonomią krajów koronnych i ich samorządów, w tym miejskich. W stołecznym dla Galicji Lwowie urzędowali wówczas rządowy namiestnik cesarski Kazimierz Badeni (honorowy obywatel Krakowa i Podgórza), od 1895 roku Eustachy Stanisław Sanguszko, natomiast jako samorządowy marszałek krajowy tenże Eustachy Stanisław Sanguszko, a od 1895 roku Stanisław Marcin Badeni (honorowy obywatel Podgórza) stojący na czele Sejmu Krajowego i Wydziału Krajowego – zwierzchnich dla krakowskiego samorządu.
Kraków i jego ustrój
Aktualne są informacje podane wcześniej dla kadencji I (patrz s. 155–156).
Rada Miejska kadencji X
| czas trwania kadencji Rady | nominalna liczba mandatów | czas trwania kadencji radcy | tryb wyłaniania składu | terminy wyborów kurialnych |
| 3 lata (w niezmienionym wyborami składzie) | 60 | 6 lat (po 3 lata w kolejnych 2 kadencjach) | wybory kurialne (co 3 lata wybór połowy składu) | 19, 20, 23, 26 i 28.06.1893 |
| w całej kadencji | inauguracja kadencji Rady | zamknięcie kadencji Rady | posiedzenia zwyczajne jawne | |
| radcy nowi | radcy ze stażem | |||
| 10 | 52 | posiedzenie 7.09.1893 | posiedzenie 2.07.1896 | 83 |
Podział mandatów w Radzie w systemie wyborów kurialnych
| koła wyborcze i ich oddziały | mandaty |
| Koło I (osoby z wysokim podatkiem dochodowym, inteligencja, wolne zawody) | 20 |
| Koło II, oddział 1 (właściciele nieruchomości z tego tytułu wyżej opodatkowani) | 10 |
| Koło II, oddział 2 (właściciele nieruchomości z tego tytułu niżej opodatkowani) | 10 |
| Koło III, oddział 1 (osoby działające w handlu, przemyśle i rzemiośle z wyższym opodatkowaniem) | 10 |
| Koło III, oddział 2 (osoby działające w handlu, przemyśle i rzemiośle z niższym opodatkowaniem) | 10 |
Prezydentura miasta – przewodniczenie Radzie
Prezydentura miasta łączyła się z przewodniczeniem Radzie Miejskiej. Prezydent wybierany był przez Radę na 6-letnią kadencję, niekoniecznie z grona radców miejskich. Jeden wiceprezydent (z oznaczeniem „I” – pierwszy) zastępował go w obu rolach: prezydenckiej i przewodniczącego Rady; był wybierany przez Radę na 3-letnią kadencję wyłącznie ze składu radców miejskich. W X kadencji Rady kadencję prezydencką kontynuował radca miejski Józef Friedlein.
Podstawowa dla ustroju miasta regulacja prawna
Ustawa Sejmu Krajowego z 20 lutego 1866 roku zatwierdzona przez cesarza 1 kwietnia 1866 roku Statut tymczasowy król. stoł. miasta Krakowa (DUiRK z 13 kwietnia 1866 r., nr 7)
Główne źródła archiwalne, podstawowa literatura
ANK, Akta Miasta Krakowa, sygn. 29/33/Mag II 334, 29/33/IT 1315; DzRMK 1893, nr 10 – 1896, nr 9; Chmiel 1931; Małecki 1994-II
Informacje poszerzające w tomach serii Poczet Krakowski
Poczet 2010, s. 52–54, 789; Poczet 2018, s. 137–153, 433–464; Poczet 2022, s. 290–293, 302–303, 344–345, 356–357, 360–361
POCZET RADCÓW MIEJSKICH W LATACH 1893–1896
Uwaga: schemat „wizytówek” dla spisów poniżej – patrz s. 25, lit. C
Prezydent miasta
 |
2270 (też: 1700, 1783, 1854, 1912, 1980, 2038, 2083, 2143, 2209, 2210 || 2332, 2406) Józef FRIEDLEINksięgarz radca miejski, mandat z koła wyborczego II, oddział 2, w latach 1893–1904 prezydent Krakowa
kontynuacja 6-letniej kadencji prezydenckiej z wyboru 24 maja 1893 roku w kadencji IX Rady
|
I wiceprezydent miasta
2271
(też: 2090, 2189, 2256 || 2333, 2335)
Karol PIENIĄŻEK
dr praw, adwokat krajowy radca miejski, mandat z koła wyborczego I,
w latach 1893–1896 i 1898–1900 wiceprezydent Krakowa
27 grudnia 1893 roku powołanie na funkcję I wiceprezydenta miasta
Radcy miejscy
radcy miejscy nowi w reprezentacji miejskiej
2272
(też: 2361)
Wawrzyniec BUJAŃSKI
przemysłowiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2273
(też: 2367")
Herman FRITSCH
kupiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2274
(też: 2365, 2462, 2521, 2607, 2685, 2773, 2944, 3103)
Adam DOBOSZYŃSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1901 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu
mandat radcy od 21 listopada 1895 roku
2275
(też: 2377, 2471)
Hirsch LANDAU
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2276
(też: 2336, 2407, 2408, 2487, 2567, 2651, 2745, 2832, 2853)
Juliusz LEO
dr praw, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
od 1911 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1901 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w latach 1904–1914 i 1914–1918 prezydent
Krakowa, honorowy obywatel Podgórza z 1914 roku
2277
(też: 2379)
Władysław NOWACKI
em. inspektor kolejowy
mandat z koła wyborczego I
2278
(też: 2383)
Paweł POPIEL mł.
dr praw, publicysta, właściciel realności,
prof. prawa rzymskiego w Szkole Głównej
Warszawskiej mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2279
(też: 2384)
Andrzej Kazimierz POTOCKI
hrabia, dr praw, właściciel realności
mandat z koła wyborczego I,
od 1895 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1907 roku dożywotnio w wiedeńskiej Izbie Panów,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2280
(też: 2389, 2478)
Leon ROTHWEIN
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2281
(też: 2400)
Emanuel TILLES
przemysłowiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
radcy miejscy ze stażem w reprezentacji miejskiej
2282
(też: 2084, 2160, 2224 || 2357)
Adam ASNYK
dr filozofii, poeta, dramatopisarz,
prezes Towarzystwa Sztuki Ludowej
mandat z koła wyborczego I,
od 1889 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w 1863 roku członek powstańczego Rządu Narodowego
2283
(też: 2211 || 2359, 2457, 2514, 2600, 2676, 2765, 2936)
Wandalin BERINGER
budowniczy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2284
(też: 1823, 1902, 1970, 2032, 2097, 2162, 2228 || 2360, 2458, 2516, 2602, 2678)
Juda BIRNBAUM
bankier
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2285
(też: 2212)
Lesław BOROŃSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2286
(też: 2213 || 2362)
Roman CHMURSKI
majster stolarski
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2287
(też: 1247, 2231)
Władysław CHOTKOWSKI
ksiądz, dr teologii, kanonik katedralny,
prof. UJ, rektor
mandat z koła wyborczego I,
od 1885 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
w 1892 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2288
(też: 1695, 1779, 1848, 1906, 1975, 2035, 2102, 2165, 2232)
Leon CHRZANOWSKI
literat, właściciel realności
mandat z koła wyborczego I,
od 1867 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1867 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2289
(też: 2148, 2233 || 2363, 2410, 2488)
Michał CHYLIŃSKI
redaktor „Czasu”
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
w latach 1903–1907 wiceprezydent Krakowa
2290
(też: 2021, 2103, 2166, 2234 || 2366, 2411, 2522, 2608, 2686, 2774, 2864)
Stanisław DOMAŃSKI
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
w latach 1904–1905 wiceprezydent Krakowa
2291
(też: 2022, 2104, 2167, 2235 || 2367, 2463, 2610, 2689)
Juliusz EPSTEIN
bankier
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2292
(też: 1697, 1781, 1852, 1910, 1979, 2037, 2105, 2168, 2236)
Jan Nepomucen FEDEROWICZ
kupiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2293
(też: 2085, 2169, 2237)
Jan GEISLER
urzędnik Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń
mandat z koła wyborczego II, oddział
1 zmarł 9 lipca 1895 roku przed upływem kadencji
2294
(też: 2023, 2110, 2172, 2239)
Jan HAJDUKIEWICZ
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1
2295
(też: 1956, 2045, 2111, 2173, 2240 || 2368, 2466)
Leon HOROWITZ
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2296
(też: 2149, 2241 || 2369)
Michał ICHHEISER
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2297
(też: 1832, 1920, 1987, 2047, 2112, 2174 , 2242 || 2334, 2370)
Faustyn JAKUBOWSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
w latach 1896–1898 wiceprezydent Krakowa
2298
(też: 2214 || 2371, 2467, 2533, 2617, 2702)
Józef JAWORNICKI
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2299
(też: 2024, 2114, 2175, 2244 || 2372, 2468, 2534)
Henryk JORDAN
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2300
(też: 2086, 2176, 2245 || 2373, 2469)
Franciszek KASPAREK
dr praw, prof. UJ, rektor
mandat z koła wyborczego I,
od 1886 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2301
(też: 2087, 2177, 2246 || 2374)
Karol KNAUS
budowniczy
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2302
(też: 2088, 2178, 2247 || 2375)
Maksymilian KOHN
dr medycyny, lekarz
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2303
(też: 2089, 2179, 2248 || 2376, 2470, 2541)
Jan KWIATKOWSKI
kupiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2304
(też: 1721, 1799, 1865, 1928, 1997, 2056, 2121, 2182, 2250 || 2378, 2473, 2546, 2630, 2716)
Albert MENDELSBURG
bankier,
prezes Izby Przemysłowo-Handlowej
2305
(też: 1726, 1803, 1866, 1931, 1953, 2018, 2082, 2186, 2253)
Stefan MUCZKOWSKI
notariusz
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
w latach 1881–1884 wiceprezydent Krakowa
2306
(też: 2216)
Alfred OBALIŃSKI
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I
2307
(też: 1960, 2059, 2126, 2188, 2254 || 2380, 2474, 2549, 2634, 2723)
Stanisław PAREŃSKI
dr medycyny, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I
2308
(też: 2217 || 2381, 2475)
Franciszek PASZKOWSKI II
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1892 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2309
(też: 2153, 2255 || 2382)
Stanisław PASZKOWSKI
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2310
(też: 2218)
Mieczysław PAWLIKOWSKI
literat
mandat z koła wyborczego I
2312
(też: 2154, 2257 || 2385)
Albert PROPPER
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2313
(też: 1766, 1869, 1935, 2000, 2061, 2191, 2259 || 2386)
Wiktor REDYK
aptekarz
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2313
(też: 2028, 2128 || 2387)
Stanisław REHMAN
cukiernik
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2314
(też: 2092, 2193, 2260 || 2388, 2477, 2551, 2636, 2730, 2813, 2989)
Józef ROSENBLATT
dr praw, prof. UJ
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2315
(też: 2219 || 2390, 2479, 2552)
Jan ROTTER
dyrektor szkoły przemysłowej
mandat z koła wyborczego I,
od 1901 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2316
(też: 2220 || 2391)
Karol RZĄCA
przemysłowiec
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2317
(też: 2221 || 2392, 2480, 2553, 2637, 2731, 2814, 2991)
Mojżesz SCHMELKES
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2318
(też: 2156, 2261 || 2394, 2483)
Franciszek SLĘK
dyrektor Miejskiej Kasy Oszczędnościowej
mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2319
(też: 2222)
Zenon SŁONECKI
dyrektor Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń
mandat z koła wyborczego II, oddział 2,
od 1870 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego mandat z koła wyborczego II, oddział 2
2320
(też: 1769, 2008, 2065, 2133 || 2395)
Ernest STOCKMAN
aptekarz
mandat z koła wyborczego III,
oddział 1 24 stycznia 1895 roku powołanie do składu Rady
2321
(też: 2157, 2262 || 2396)
Wawrzyniec STYCZEŃ
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego I
2322
(też: 2158, 2263 || 2397)
Zygmunt SZANCER
finansista, bankowiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2323
(też: 1698, 1810, 1875, 1942, 2009, 2067, 2135, 2198, 2264)
Stanisław SZARSKI (d. FEINTUCH)
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2324
(też: 1737, 1753, 1820, 1943, 2010, 2068, 2081, 2142, 2208)
Feliks SZLACHTOWSKI
dr praw, adwokat krajowy, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I, w latach 1884–1893 prezydent Krakowa, honorowy obywatel Krakowa z 1894 roku
2325
(też: 2093, 2199 || 2398)
Witalis SZPAKOWSKI
przemysłowiec, właściciel realności
mandat z koła wyborczego III, oddział 2
2326
(też: 1899, 2011, 2069, 2136, 2200, 2265 || 2399)
Stanisław TARNOWSKI
hrabia, dr filozofii, prof. UJ, rektor
mandat z koła wyborczego II, oddział 1,
od 1867 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1888 roku dożywotnio w wiedeńskiej Izbie Panów,
od 1886 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2327
(też: 1740, 1813, 1821, 1884, 1951, 1952, 2017, 2080, 2202, 2266 || 2402)
Ferdynand WEIGEL
dr praw, adwokat krajowy
mandat z koła wyborczego III, oddział 2,
od 1869 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1869 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego,
w latach 1881–1884 prezydent Krakowa
2328
(też: 1771, 1878, 1947, 2013, 2074, 2203, 2267)
Konrad WENTZL
kupiec
mandat z koła wyborczego III, oddział 1
2329
(też: 2094, 2204, 2268 || 2403)
Ludwik WISZNIEWSKI
dr medycyny, lekarz
mandat z koła wyborczego I
2330
(też: 2223 || 2404, 2486, 2566, 2650, 2742, 2830, 3010)
Antoni WODZICKI
hrabia, właściciel realności
mandat z koła wyborczego I,
od 1890 roku poseł do wiedeńskiego parlamentu,
od 1905 roku dożywotnio w wiedeńskiej Izbie Panów,
od 1895 roku poseł do lwowskiego Sejmu Krajowego
2331
(też: 1967, 2079, 2141, 2207, 2269 || 2405)
Fryderyk ZOLL st.
dr praw, prof. UJ
mandat z koła wyborczego I,
od 1891 roku dożywotnio w wiedeńskiej Izbie Panów,
honorowy obywatel Podgórza z 1867 roku
Uwaga: wśród radców kontynuujących także wykazani na początku tego spisu prezydent miasta Józef Friedlein i wiceprezydent Karol Pieniążek.
