Mocą regulacji sejmu grodzieńskiego w Krakowie ustanowiono urzędy miejskie, którymi były:
• Magistrat, zwany też ustawowo „Magistratem Ekonomiczno-Policyjnym”, złożony z 12 radców, spomiędzy których wybierano prezydenta, jak też z pisarza, regenta i syndyka; w skład Magistratu wchodził także wójt wybrany spośród radców;
• ława złożona z 12 ławników, reprezentujących w równej liczbie po 4 wszystkie 3 wydziały; ława wraz z wójtem stanowiła Sąd Ordynaryjny Wójtowsko-Ławniczy;
• gminni wybierani bezpośrednio w wydziałach w liczbie 5, niereprezentujący jednak po wyborze macierzystego wydziału, lecz ogół mieszkańców miasta.
W ten sposób wyodrębniały się w mieście 3 „porządki”: ławnicy i gminni stanowili sui generis „radę miejską”, a Magistrat, dzierżąc władzę wykonawczą, dbał o swoją naczelną pozycję w tym układzie różnych sił. Kadencje tych urzędów zakreślone zostały na okres 4 lat.
Wydziały jako dzielnice miasta podporządkowane były Magistratowi, realizując jego funkcje administracyjno-policyjne (dla funkcji ekonomicznych ustanowiona była odrębna Ekonomia Miejska).
Ale wydziały odgrywały też rolę polityczną, stanowiły bowiem okręgi wyborcze dla bezpośredniej elekcji gminnych, dokonywanej na zgromadzeniach posesjonatów. Miały też swoją funkcję przy pośrednim już wyborze ławników, dokonywanym przez gminnych dla zapewnienia pełnej reprezentacji społeczności miejskiej, jako że mandaty ławników podzielone były między 3 wydziały. W porównaniu z etapem poprzednim, opartym o rozwiązania Sejmu Czteroletniego, w wymiarze politycznym nastąpił tu regres – przede wszystkim posesjonaci wydziału nie wybierali bezpośrednio władz wydziałowych. W wydziałach realizowana była także funkcja sądownicza spoczywająca na sądzie potocznym burmistrzowskim. Zatem taki też charakter miał podział miasta na 3 wydziały: administracyjno- polityczno-sądowniczy.
Na czele wydziału stał burmistrz wybierany na 4 lata przez wspólnie zgromadzone, wspomniane wyżej 3 „porządki”, spośród obywateli miasta mających „realną posesję”, ukończone 24 lata życia oraz „znajomość praw”. Z ustawy Miasta wolne Rzeczypospolitej:
Artykuł V.
[…] w tych Wydziałach respective każdego, będzie burmistrz przysięgły przez trzy porządki zgromadzone w czasie niżej przepisanym wybrany, którego obowiązki są następujące:
1-mo: Sądzić między Obywatelami swego Wydziału, ich służącemi, przybyłemi, sprawy Potoczne wartości złł. 100 a kary złł. 20 nie przenoszące, tudzież więzienia dnia jednego i plag 6 na włóczęgów, lub służących powinności niepełniących, z wolną atoli do Magistratu w sprawach Policyjnych do Sądu ordynaryjnego appellacją wskazywać.
2-do: Wszelkie rozporządzenia tyczące się policji i porządku od Magistratu przesłane, jak najpilniej wykonywać, i aby te wykonywane były, Subalternów swych doglądać.
3-tio: Rapporta o wszelkich czynnościach, lub zdarzeniach, jako i spraw osądzonych, codziennie Magistratowi oddawać, a w zdarzeniach nagłego zaradzenia potrzebujących, natychmiast do Prezydującego w Magistracie przesyłać, w przypadku choroby lub oddalenia się Burmistrza, Gminny tegoż Wydziału, którego Magistrat wyznaczy, miejsce jego zastąpi.
4-to: Na uchwałach Miasta znajdować się.
5-to: Na Elekcje Gminnych Wydziałowych w czasie normalnym z wiedzą Magistratu Obywateli respective swego Wydziału zwoływać, i na tych, w nieprzytomności Radcy z Magistratu wyznaczonego, prezydować.
2-do: Do zachowania dobrego porządku w Mieście, i do strzeżenia rozporządzeń, będą Dozory w takim rozporządzeniu, aby w Miastach pryncypalniejszych, czyli pierwszej klassy co 125 possessji, był jeden Dozorca Obywatel osiadły […]; obowiązkiem tych Dozorców będzie dostrzegać exekucji zaleceń Rządu Ekonomicznego i Policyjnego w mieście przez Magistrat i Burmistrzów poleconego; i o tych uskutecznieniu, lub nie, Burmistrzowi natychmiast donosić, ci zaś Dozorcy przez Magistrat obierani, lub zmieniani będą.
3-tio: Burmistrz przysięgę na Urząd swój dokona, będzie miał Sekretarza do wpisywania Dekretów i Rezolucji Burmistrzowskich, tudzież innych sług od Magistratu przydanych.
Oprócz dozorców burmistrz wydziałowy miał przydanych do pomocy sekretarza (pisarza) oraz sługi miejskie. Pod rządami ustawy z 1793 r. relacja między Magistratem Ekonomiczno- Politycznym a burmistrzem wydziałowym odpowiadała wcześniejszej relacji między Magistratem Ogólnym a wójtem cyrkułowym pod rządami ustawy z 1791 r. Była to relacja podporządkowania, burmistrz pozostawał w pozycji urzędu pomocniczego względem Magistratu. I ta pomocnicza pozycja charakteryzuje też pozycję wydziałów w strukturze miasta oraz sam podział terytorialny na 3 wydziały.