Zdecydowanie nową sytuacją przestrzenną dla miasta okazało się przyłączenie do granic Krakowa z początkiem 1811 r. do tej pory odrębnego, samodzielnego miasta Podgórza, istniejącego po prawej stronie Wisły od roku 1784. Po raz pierwszy granice miasta przekroczyły więc Wisłę (oczywiście Nową Wisłę, bo w przypadku Starej stało się to w roku 1792, przy pierwszym przyłączeniu do Krakowa miasta Kazimierza).
Zanim jeszcze powstał zamysł przyłączenia Podgórza do Krakowa, planowano w nowych ramach ustrojowych po włączeniu miasta do Księstwa Warszawskiego nowy podział wewnętrzny miasta na 3 okręgi. Miano zamiar wydzielić okręg pierwszy w postaci Miasta Krakowa (w obrębie murów, z Zamkiem), okręg drugi pod nazwą Kazimierz (jak poprzednio byłe miasto Kazimierz ze Stradomiem i całością „wyspy kazimierskiej”) oraz okręg trzeci pod nazwą Kleparz (powstały z połączenia poprzednich dwóch jednostek podziału: Przedmieścia Kleparz z Przedmieściem Garbary–Piasek).
Z początkiem 1811 r. projekt ten został zrealizowany z modyfikacją wynikłą z faktu włączenia w granice miasta Podgórza – dodano je do projektu nowego podziału jako kolejny „obwód”, nadając wszystkim jednostkom podziału wewnętrznego miasta nazwę „gmina”. Pozostawało to w zgodzie z przywołanym wyżej dekretem Fryderyka Augusta I z 24 lutego 1810 r. przewidującym powstanie w Krakowie 4 zgromadzeń gminnych.
W ten sposób powstały w Krakowie 4 gminy, które urzędowo uszeregowano przez przypisanie oznaczeń cyframi rzymskimi i którym nadano nazwy własne: Gmina I Kraków, Gmina II Kazimierz, Gmina III Kleparz i Gmina IV Podgórze. W nazwach gmin zrezygnowano z operowania pojęciem „przedmieście”, przyjmując proste oznaczenia nazwami miast: miasta Kraków (w domyśle „starego miasta”) oraz trzech byłych odrębnych miast, teraz wchodzących w skład krakowskiej całości.
Pierwszy raz powstała dzielnica o dużej powierzchni, niewspółmiernie większej od powierzchni każdej z pozostałych dzielnic. Była to Gmina III Kleparz okalająca miasto z trzech stron świata: od zachodu, przez północ, po wschód (od Wisły na zachodzie, po Wisłę na wschodzie). Mogło to wynikać z zastosowania kryterium nie powierzchniowego, lecz ludnościowego, czyli liczby zamieszkałej ludności – Gminy I, II i IV faktycznie były ludnościowo zagęszczone, Gmina II natomiast – oprócz swojego kleparskiego centrum – bardziej rozproszona. Podobny okalający środek miasta kształt i niewspółmierną do pozostałych wielkość będzie miała w przyszłości Dzielnica–Obwód IV z podziałów wewnętrznych miasta obowiązujących w latach 1910–1915 i 1915–1928. Wówczas jednak będzie to wynikało z przyjętej metody tworzenia dzielnicy administracyjnej dla kolejno przyłączanych do miasta, nowych terenów w ramach realizacji koncepcji Wielkiego Krakowa.
