A+ A A-
Tom:
strona:

Pędzichów

Jurydyka duchowna, należąca do konwentu św. Ducha w Krakowie, właściciela sąsiadującej wsi Krowodrzy oraz roszczącego sobie pretensje do sąsiadującej jurydyki Błonie. Powstała w XVI wieku, w okresie tworzenia jurydyki Biskupie, ulokowana na północ od granic miasta Kleparza, wzdłuż dzisiejszej ulicy Pędzichów i dalej na północ od niej w kierunku ulicy Szlak. Swoje dobra mieli tam także od pierwszej połowy XVI wieku wikariusze katedry krakowskiej, nabyte z nadania mieszczanina kleparskiego Świętosława Popka. Z czasem wikariusze katedralni przejęli od duchaków uprawnienia właścicielskie nad jurydyką. Sporne było wykonywanie na tym terenie jurysdykcji. Rozstrzygnięciem starosty krakowskiego w 1443 roku Pędzichów został przyznany wikariuszom, z wyjątkiem jednak prawa sądzenia tamtejszych mieszkańców, co z kolei przyznano krakowskiej radzie miejskiej, zgłaszającej prawa Krakowa do tamtych terenów, wywodzone z aktu lokacyjnego miasta z 1257 roku. Zachowały się ślady samorządu pędzichowskiego w postaci urzędu wójtowsko-ławniczego. Z końcem XVI wieku był on włączony do samorządu duchackiej wsi Krowodrza, z początkiem XVII wieku jest odnotowywany wspólny samorząd Pędzichowa i duchackich Błoń. Znana jest wydana przez wikariuszy katedralnych ordynacja z 1648 roku; to podporządkowanie wikariatowi będzie trwało do likwidacji odrębności jurydyki. Samorząd stanowili wójt, pięciu ławników i pisarz. Podobnie jak w Biskupiu, starszy ławnik był podwójcim (regułą było, że podwójci nie wchodził w skład ławy i był odrębnym urzędem). Mieszkańcy jurydyki specjalizowali się w piekarstwie, stanowiąc konkurencję dla piekarzy kleparskich – na tym tle wiedli z nimi spory. W 1790 roku podczas spisu zanotowano jedenaście domów, w których mieszkało dziewięciu piekarzy. Rozporządzenia austriackie przełomu XVIII i XIX wieku włączyły jurydykę do miasta Krakowa.

Pieczęć lakowa wspólna dla duchackich jurydyk (wsi) Pędzichów i Błonie, odbita tłokiem wytworzonym w 1590 roku, na dokumencie
wystawionym w 1604 roku; na kartuszu koń z czaprakiem w biegu, nad nim gołąb, symbol Ducha Świętego, w otoku napis:
SIGILLVM VILLARVM PENDZICHOW ET BLONIE 1590
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. III-1, s. 3)
Pieczęć lakowa wspólna dla duchackich jurydyk (wsi) Pędzichów i Błonie, odbita tłokiem wytworzonym w 1590 roku, na dokumencie wystawionym w 1604 roku; na kartuszu koń z czaprakiem w biegu, nad nim gołąb, symbol Ducha Świętego, w otoku napis: SIGILLVM VILLARVM PENDZICHOW ET BLONIE 1590 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. III-1, s. 3)
Z księgi protokołów i transakcji różnych urzędu wójtowskiego i ławniczego Pędzichowa „nota granic pędzichowskich
z Kleparzem”, niedatowana, pochodząca z okresu położenia kamienia granicznego, jak niżej
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. II-1, s. 117)
Z księgi protokołów i transakcji różnych urzędu wójtowskiego i ławniczego Pędzichowa „nota granic pędzichowskich z Kleparzem”, niedatowana, pochodząca z okresu położenia kamienia granicznego, jak niżej (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. Jur. II-1, s. 117)
Położony w 1782 roku kamień graniczny między miastem Kleparzem i jurydyką Pędzichów, zachowany
do naszych czasów w murze kamienicy na narożniku ulic Długiej i Pędzichów
Położony w 1782 roku kamień graniczny między miastem Kleparzem i jurydyką Pędzichów, zachowany do naszych czasów w murze kamienicy na narożniku ulic Długiej i Pędzichów
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności