HISTORIA KRAKOWSKA

NADANIE TYTUŁU

Na początek kwestie formalno-ustrojowe, a wśród nich odpowiedzi na pytania dotyczące podstaw prawnych i kompetencji do nadawania honorowego obywatelstwa oraz zasad i trybu przyznawania tego tytułu.

  Mowa o ponad 200 latach istnienia w Krakowie tego naj- wyższego miejskiego wyróżnienia, zatem o mozaice złożonej z rozwiązań zaprzeszłych, przeszłych i teraźniejszych. Dla zilustrowania całości podzielmy rozważania na część historyczną i część współczesną, tą pierwszą dodatkowo porządkując według okresów dziejowych.

HISTORYCZNIE

W Wolnym Mieście Krakowie, 1815–1846 – kwestie honorowego obywatelstwa w tym historycznym okresie zawierają do tej pory niedostrzegany prapoczątek tej instytucji na gruncie krakowskim. Celowe było więc ich wyodrębnienie  i wyeksponowanie pod odrębnym tytułem Nowe ustalenia (patrz s. 95–99).

Pod zaborem przed autonomią, 1846–1866 – to burzliwy okres (w latach 1849–1854 obowiązywał stan wojenny) charakteryzujący się niestabilnymi formami ustrojowymi organizmu miejskiego, otwarty upadkiem Wolnego Miasta Krakowa i powtórnym wcieleniu Krakowa do cesarstwa austriackiego. W roku 1848 w drodze wyborów wyłoniono tymczasową Radę Miejską Miasta Krakowa, która przetrwała do roku 1853. W jej miejsce utworzono w tymże roku pochodzącą z nominacji quasi-radę pod nazwą Wydział Miejski, którego ograniczona działalność faktycznie wygasła po 1863 r.

  7 września 1848 r. Gubernator Galicji wydał obwieszczenie o zaprowadzeniu tymczasowej Zwierzchności Gminnej czy Rady Miejskiej w Krakowie, już 25 września tegoż roku odbyły się wybory radców miejskich, zaś 17 października 1848 r. Rada zainaugurowała działalność. Nic nie wskazuje na to, aby w tym czasie sformułowano jakiś oficjalny zapis systematyzujący kwestię honorowego obywatelstwa, w dyplomie potwierdzającym nadanie go przez tę Radę z końcem 1850 r. Andrzejowi Ettmayerowi d’Adelsburg użyto sformułowania policzyć w poczet Obywateli miasta. Jak już wcześniej wspomniano, termin „obywatelstwo honorowe” pojawił się w 1858 r. na dyplomie towarzyszącym tytułowi nadanemu Andrzejowi Seidlerowi.

  Że nie wiedziano, jak to określenie rozumieć, okazało się za kadencji Wydziału Miejskiego w 1861 r., gdy podczas posiedzenia rozważano uhonorowanie posłów do Rady Państwa w Wiedniu: Franciszka Smolki, Adama Józefa Potockiego i Józefa Dietla. Wywiązała się wówczas zagorzała dyskusja nad relacją między honorowym obywatelstwem a zamieszkiwaniem w mieście czy też posiadaniem zwykłego obywatelstwa (ANK, sygn. IT 693).

  Nadanie tytułów tym trzem osobom było okazją dla zgłoszenia przez dziennik „Czas” z 1861 r., nr 217, bardziej zasadniczych wątpliwości, które warto przytoczyć dla oddania pewnego kolorytu:

Zdaniem naszem owo tytularne obywatelstwo wydaje się być naśladowaniem obcego obyczaju, i to obyczaju, który stracił już całe znaczenie i moc swoją; jest zaś przedrzeźnianiem instytucji, która w wiekach najwyższego rozwinięcia udzielności miast nie była czczym tytułem, lecz wielce cenionym przywilejem. Ależ dziś! Każdy z tych trzech mężów obdarzonych honorowem obywatelstwem miasta Krakowa, pomijając, że jako obywatel kraju już te same prawa posiada, jakie mu tytuł w Krakowie udzielony nadaje, już tem samem otrzymał indygenat, że go zaufanie obywateli na godność poselską wyniosło. Indygenat to nie honorowego ale prawdziwego obywatela, nie miasta, nie powiatu, lecz całego kraju, całej ojczyzny.

​

Jakże się dziennikarz mylił, nie widząc już przyszłości dla honorowego obywatelstwa!

  Wspomniane trzy tytuły honorowe nadano 18 września 1861 r., a 29 października tegoż roku wydany został reskrypt Ministerstwa Stanu zatwierdzający akty: Prowizoryczny za- kres działania Wydziału Miejskiego Gminy Miasta Krakowa oraz Regulamin obrad tego organu. I oto w Regulaminie obrad znalazł się zapis:

§ 2. Rozpoznaniu i decyzji Wydziału Miejskiego na pełnych posiedzeniach ulegają następujące przedmioty:

1) Nadawanie praw obywatelstwa honorowego i rzeczywistego; tudzież wymierzenie taks od tego ostatniego.

I choć przepis ten dotyczy spraw, dla których rozpatrzenia potrzebny jest pełny skład wydziału (a nie skład którejś z pojedynczych jego sekcji), to jednocześnie co do zasady potwierdza on właściwość tego organu w kwestii honorowego obywatelstwa oraz jego kompetencję w tym zakresie.

  W opisanym tu okresie do wejścia w życie przywołanego Regulaminu obrad nadano 7 honorowych obywatelstw, w czasie zaś obowiązywania tego aktu już tylko Antonowi Rygerowi w 1863 r.

Pod zaborem w autonomii oraz w II Rzeczypospolitej, 1866–1933 – to połączenie dwóch różnych okresów dziejowych wynika z faktu, że prawodawstwo galicyjskie sprzed odzyskania przez Polskę niepodległości (a w ślad za tym instytucje uregulowane na tym gruncie) obowiązywało na ziemiach byłego zaboru austriackiego aż do wprowadzenia w 1933 r. ustawy samorządowej, jednolitej już dla całego państwa.

  Sytuacja i na europejskiej arenie, i wewnątrz cesarstwa austriackiego doprowadziła do kresu epoki autokratyzmu. Otwarły się możliwości lokalnego samostanowienia – dla Krakowa oznaczało to odrodzenie samorządu miejskiego, wcześniej przekreślonego upadkiem Konstytucji 3 maja. Nastał czas tzw. autonomii galicyjskiej.

  Dla galicyjskich miast, miasteczek i wsi cesarz Franciszek Józef I usankcjonował ustawę z 12 sierpnia 1866 r. wprowadzającą ustawę gminną dla Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim. Stała się ona podstawą samorządu lokalnego, zawierając regulacje dotyczące także obywatelstwa honorowego. Akt ten zostanie omówiony dalej, w rozdziale dotyczącym Podgórza (patrz s. 159–160), ponieważ nie dotyczył on Krakowa – cesarz spod jego obowiązywania wyłączył dwa największe miasta Galicji, czyli Lwów i Kraków, przewidując dla nich wydanie odrębnych ustaw ustrojowych w postaci statutów.

  W Krakowie zatem ustrojową podstawę stanowił Statut tymczasowy wprowadzony usankcjonowaną przez cesarza 1 kwietnia 1866 r. ustawą nadającą tymczasowy Statut gminny dla miasta Krakowa – ta „tymczasowość” trwała 35 lat.

  Statut ten pomija kwestię obywatelstwa honorowego. Oczywiście nie przeszkadzało to Radzie nadawać tego tytułu w oparciu o statutową ogólną kompetencję zawiadywania sprawami gminy, popartą np. przepisem § 64 stanowiącym, że: Rozpoznaniu i decyzji Rady miejskiej na posiedzeniach pełnych ulegają następujące przedmioty: […] 29. W końcu wszystkie sprawy ważniejsze. które sekcye gminy lub Magistrat do decyzji Rady miejskiej przedłożą. Prawdopodobnie ten właśnie przepis byłby przywoływany jako formalna podstawa 13 nadań

honorowego obywatelstwa Krakowa o latach 1866–1890 – ale w okresie tym po prostu nie podawano umocowania prawnego, w oparciu o które następowało uhonorowanie.

  Poruszmy istotne zagadnienie: tytuł ten, pomimo braku przepisu wprost regulującego tę sprawę, nadawano wówczas tylko obywatelom państwa austriackiego. Co prawda Statut gminy z 1866 r. milczał w tej kwestii, ale nadania odbywały się przez analogię do zwykłego, rzeczywistego obywatelstwa. W sprawie przynależności do gminy § 9 Statutu odsyłał do ustawy z 3 grudnia 1863 r. (Dziennik Ustaw Państwa z 1863 r., L.105), która od ubiegających się o przyznanie zwyczajnego obywatelstwa gminy wymagała posiadania austriackiego obywatelstwa państwowego. Wprost potwierdzi tę zasadę nadawania tytułu honorowego dopiero Statut gminy z 1901 r.

  Od 1869 r. pracowano w Radzie Miejskiej nad regulaminem nadawania honorowego obywatelstwa miasta Krakowa. W efekcie Rada uchwałą podjętą 30 marca 1871 r. regulamin taki przyjęła – to pierwsza w historii Krakowa regulacja zasad i trybu nadawania tej najwyższej godności miejskiej (na s. 102 reprodukcja oryginalnego tekstu w pełnym jego brzmieniu). Regulamin ten funkcjonował jako samodzielna uchwała, następnie został włączony do § 12 Regulaminu obrad Rady Miejskiej (uchwalonego przez ten organ już na początku jego działania, 4 października 1866 r.).

  Taki stan rzeczy przetrwał do początku XX w. Oto ustawą z 6 października 1901 r. wprowadzono nowy Statut gminny dla miasta Krakowa, w miejsce dotychczasowego z 1866 r. Już na początku stwierdzał on:

§ 5. Mieszkańcy miasta Krakowa dzielą się na członków i obcych.

Rada miejska może zasłużonym mężom bez względu na ich miejsce zamieszkania i przynależność, jeżeli są obywatelami austriackimi, nadać obywatelstwo honorowe. Obywatelstwo honorowe nadaje wszystkie prawa służące członkom gminy, nie nakłada jednak żadnych obowiązków lub ciężarów gminnych.

I dalej w sprawach wyborczych:

§ 19. Prawo wyboru radców miejskich służy bez względu na płeć tylko obywatelom państwa. Prawo to mają następujący członkowie gminy:

a) obywatele honorowi miasta Krakowa […]

§ 26. Wybieralnymi na członków Rady miejskiej są wszyscy własnowolni mężczyźni, prawo głosowania mający, którzy 30-ty rok życia ukończyli.

Wśród zadań Rady znalazł się również zapis:

§ 60. W szczególności należą do Rady Miejskiej następujące przedmioty: […]

29. Nadawanie obywatelstwa honorowego.

W całym tym okresie zgodnie ze Statutem i Regulaminem obrad sprawy honorowego obywatelstwa rozpatrywane były na posiedzeniach zwykłych, tajnych („przy drzwiach zamkniętych”), kworum stanowiła połowa radców miejskich, nie wliczając w to przewodniczącego obrad, którym był prezydent lub wiceprezydent miasta. Uchwała musiała uzyskać zwykłą większość głosów, zaś po zmianie Statutu w 1901 r. – bezwzględną większość głosów.

  Na podstawie aktu z 1901 r. w latach 1894–1932 nadano 6 obywatelstw honorowych (przywołując jako podstawę cytowany wyżej § 5). Okres obowiązywania dwóch krakowskich statutów galicyjskich zamknęło uchwalenie w 1933 r. ustawy samorządowej.

W II Rzeczypospolitej, 1933–1939 – kwestia honorowego obywatelstwa i jego nadawania została jednoznacznie określona ustawą z 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego zwaną ustawą scaleniową (miała bowiem scalać różne rozwiązania ustrojowe obowiązujące nadal na ziemiach trzech byłych zaborów).

Interesujące nas zapisy tej regulacji, to:

- odnośnie do czynnego prawa wyborczego:

Art. 3.

4. Prawo wybierania przysługuje obywatelom honorowym danego związku samorządowego bez ograniczenia przewidzianego w ust. 1 pkt. b)

Ograniczenie, o którym mowa w cytowanym przepisie, to dla czynnego prawa wyborczego wymóg zamieszkania przynajmniej od roku na terenie, dla którego organ jest wybierany – zasada ta nie dotyczyła zatem honorowych obywateli; mogli oni w ogóle nie mieszkać w mieście, którego honorowe obywatelstwo posiadali, a mimo to przysługiwało im prawo głosowania.

- odnośnie do biernego prawa wyborczego:

Art. 4.

1. Wybrany do organów ustrojowych związków samorządowych może być każdy obywatel polski bez różnicy płci, który ukończył do dnia zarządzenia wyborów 30 lat i ma prawo wybierania do powyższych organów.

2.Do rady miejskiej i rady powiatowej, jak również na stanowisko ławnika miejskiego mogą być wybrani tylko obywatele polscy, którzy obok warunków wybieralności […] władają językiem polskim w słowie i piśmie.

Zatem krajowi i zagraniczni honorowi obywatele Krakowa niemieszkający w mieście mogli być wybierani do organów różnych instytucji samorządu miejskiego (np. zarządów lub rad nadzorczych spółek czy fundacji miejskich), a także do rady miejskiej i powiatowej, ale w tym przypadku musieli wylegitymować się polskim obywatelstwem oraz znajomością języka polskiego w mowie i piśmie.

- odnośnie do kompetencji do nadawania honorowego obywatelstwa:

Art. 43.

1.Do zakresu działania rady gminy […] należy […]:

y) nadawanie obywatelstwa honorowego gminy.

Zapis ten kontynuuje uświęconą tradycją zasadę, że o honorowym obywatelstwie decyduje najwyższy organ przedstawicielski samorządu na danym terenie, czyli rada gminy (miasta). Na tej podstawie w Krakowie nadano honorowe obywatelstwo Józefowi Piłsudskiemu w październiku 1933 r. (ustawa scaleniowa weszła w życie w lipcu tegoż roku) oraz ks. Adamowi Stefanowi Sapieże w 1937 r.

  Dodajmy, że omawiana ustawa przewidywała, że w najbliższych trzech latach prezydent Rzeczypospolitej wyda rozporządzenia z mocą ustawy nadające kilku największym ośrodkom miejskim, w Krakowowi, odrębne prawa – statuty o ustroju tych miast. Zapewne znalazłoby się tam i odniesienie do honorowych obywateli, ale do tej legislacji nie doszło.

  Rzecz jasna w okresie okupacji niemieckiej 1939–1945 nie ma mowy o nadawaniu honorowych obywatelstw. Kraków był stolicą Generalnego Gubernatorstwa, okupacyjnego tworu pozbawionego samorządu, zatem bez rady miejskiej. Przyniosło to jednak również pozytywny skutek: po wojnie nie trzeba było rozliczać się z ewentualnych, kompromitujących nadań, jak to miało miejsce w wielu miastach na terenach włączonych do III Rzeszy.

W Polsce Ludowej, 1945–1990 – pierwsze dwie regulacje dotyczące ustroju miast, tj. ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych oraz ustawa z 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej na temat honorowego obywatelstwa milczały.

  Trzecia regulacja, ustawa z 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych, także nie podejmowała kwestii instytucji honorowego obywatelstwa, ale tylko do nowelizacji ustawą z 22 listopada 1973 r. o zmianie ustawy o radach narodowych. Zmiana ta wprowadziła nowy przepis uwzględniający już tę instytucję:

Art. 15 ust. 2 W szczególności do zakresu działania miejskich rad narodowych należą sprawy […]

8) nadawania obywatelstwa honorowego miasta.

Akt ten został zastąpiony kolejną regulacją w postaci uchwalonej 20 lipca 1983 r. ustawy o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego. W jej treści znowu, jak przed rokiem 1973, nie znalazł się zapis o honorowym obywatelstwie – tak już pozostało do końca tego okresu, do 1990 r.

  Z powyższego wynika, że w Polsce Ludowej bezpośrednia ustawowa podstawa do nadawania przez rady narodowe honorowego obywatelstwa istniała wyłącznie w latach 1973– 1983. W tym czasie nadano tytuł tylko Michałowi Roli-Żymierskiemu w 1981 r.

  W jaki sposób zatem poradzono sobie z wykazaniem podstaw dla nadania pozostałych tytułów w tym okresie? Metodę stosowaną do roku 1973 ukazuje uchwała z 2 września 1969 r. honorująca Ludvíka Svobodę, w której jako podstawę prawną podano art. 27 ust. 1 ustawy z 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych. Brzmiał on: Na sesjach rady narodowej rozpatrują sprawy zasadnicze dla danego terenu – w tym przypadku uznano, że honorowe obywatelstwo mieści się w kategorii „spraw zasadniczych dla terenu Krakowa” i tym samym hasłowo określonej, ogólnej normie w drodze wykładni przy- znano szczegółową kompetencję…

  Natomiast metodę aktualną dla okresu po roku 1983 obrazuje uchwała z 5 stycznia 1988 r. nadająca tytuł Henrykowi Jabłońskiemu, która przywołuje jako swoją podstawę art. 24 pkt 1 ustawy z 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego. Brzmiał on: Rady narodowe stopnia podstawowego są właściwe we wszystkich sprawach należących do kompetencji rad narodowych, które nie zostały w drodze ustawowej zastrzeżone dla wojewódzkich rad narodowych, co z kolei należy odczytywać w kontekście poprzedzającego art. 23: Do rad narodowych należą wszystkie sprawy dotyczące rozwoju terenu, zaspakajania potrzeb ludności, a także inne sprawy nie zastrzeżone ustawowo na rzecz innych organów – ta podstawa to nic innego, jak odwołanie się do sformułowanego w owych przepisach domniemania kompetencji rady narodowej szczebla podstawowego i odniesienie tego do nadawania honorowego obywatelstwa (rada narodowa właściwa we wszystkich sprawach, zatem i w tym przypadku, ponieważ ta kompetencja nie jest wyraźnie zastrzeżona dla żadnego innego organu). Wprowadzenie konstrukcji domniemania kompetencji do ustawy z 1983 r. tłumaczy rezygnację w niej ze szczegółowego wyliczania kompetencji rady, w tym z nadawania honorowego obywatelstwa (podobnie zresztą rzecz się miała z nadawaniem nazw ulicom i placom).

  I jeszcze o ewentualnym regulaminie nadawania tytułu w okresie Polski Ludowej. W 1983 r. krakowskie Biuro Rady Narodowej wydelegowało swego inspektora M. Malińskiego do Archiwum Państwowego Miasta Krakowa, aby przeprowadził kwerendę w aktach Rady z lat 1945–1968 i ustalił, komu w tym czasie przyznano honorowe obywatelstwo oraz czy istnieje regulamin przyznawania tego tytułu. Inspektor w notatce służbowej z 17 listopada 1983 r. raportował: brak jest regulaminu w sprawie w sprawie przyznawania honorowego obywatelstwa M. Krakowa (z zasobu AZ UMK). Przygotowując ten tom, poszukiwano regulaminu, który mógłby po- wstać po 1983 r. – bezskutecznie. Z niewielką dozą ryzyka można stwierdzić, że regulacja taka w okresie Polski Ludowej nie istniała.

WSPÓŁCZEŚNIE

Od pierwszego współczesnego nadania krakowskiego honorowego obywatelstwa, które miało miejsce na inauguracyjnym posiedzeniu odrodzonej Rady Miasta Krakowa 28 czerwca 1990 r. na rzecz Sławomira Mrożka, prawną podstawą była ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, stanowiąca:

Art. 18. […]

ust. 2. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy: […]

14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy

Pomimo wielokrotnej nowelizacji tej ustawy (od 1998 r. obowiązuje ona pod nazwą o samorządzie gminnym) zapis ten nie zmienił się.

  W ślad za tą ustawową regulacją Rada Miasta Krakowa wprowadziła do miejskiego statutu załącznik do uchwały nr XXV/167/91 RMK z 24 maja 1991 r. Statut Miasta Krakowa zapis:

§ 17. […]

2. Do wyłącznej właściwości Rady należy: […]

15) nadawanie honorowego obywatelstwa miasta.

W nowym Statucie Miasta, wprowadzonym jako załącznik do uchwały nr XLVIII/435/96 RMK z 24 kwietnia 1996 r. Statut Miasta Krakowa, ujęto rzecz inaczej:

§ 3. […]

4.Najwyższym wyróżnieniem Miasta Krakowa jest nadawane przez Radę Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.

Dwa lata później uchwałą nr CXVII/1042/98 z 20 maja 1998 r. Rada Miasta Krakowa nadała tej regulacji nowe brzmienie:

§ 4. […]

4. Najwyższym wyróżnieniem Miasta Krakowa jest Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa nadawane przez Radę na wniosek Komisji Głównej przyjęty bezwzględną większością głosów składu tej komisji.

W 1992 r. Rada Miasta Krakowa wprowadziła drugie, obok honorowego obywatelstwa, najwyższej rangi miejskie wyróżnienie w postaci medalu „Cracoviae Merenti”. Także i ono znalazło swoje statutowe umocowanie jako najwyższe odznaczenie miasta Krakowa (o relacjach między tymi dwoma honorami miejskimi w rozdziale o medalu „Cracoviae Merenti”).

  Do tej pory mowa była o współczesnych podstawach prawnych nadawania honorowego obywatelstwa, ale nadawanie to powinno odbywać się na podstawie regulaminu ustalającego zasady i tryb działania Rady w tym przedmiocie. Pierwszych 13 tytułów (od czerwca 1990 r. do maja 1995 r.) przyznano jednak bez takiego regulaminu i ujednoliconych rygorów procedowania. Dopiero uchwałą nr XXXIV/321/95 RMK z 22 listopada 1995 r. w sprawie zasad i trybu nadawania Honorowego Obywatelstwa Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa rzecz tę unormowano. Regulamin podlegał niewielkim zmianom, aktualnie w tej mierze obowiązuje uchwała nr LXXV/1836/17 RMK z 14 czerwca 2017 r. w sprawie zasad i trybu nadawania Honorowego Obywatelstwa Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.

  W myśl tej ostatniej regulacji Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa może być nadawane żyjącym obywatelom polskim i cudzoziemcom, za zasługi dla Miasta, całokształt dokonań oraz postawę życiową stanowiącą wzór do naśladowania dla Krakowian. Nadanie Honorowego Obywatelstwa Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa niezależne jest od miejsca zamieszkania osoby proponowanej do uhonorowania.

  Zatem wykluczono nadania pośmiertne, co jest potwierdzeniem ponad 200-letniej praktyki – w historii krakowskiego honorowego obywatelstwa nie zdarzyło się przyznanie tego tytułu osobie nieżyjącej. Wynika to z genetycznego powiązania tego zaszczytu z obywatelstwem miejskim, które było związane z prawami podmiotowymi danej osoby, na przyjęcie których mogła się ona godzić lub nie.

  Omawiana uchwała z 2017 r. inicjatywę w zgłaszaniu kandydatur (wraz z umotywowaniem) składa w ręce:

- prezydenta miasta,

- przewodniczącego Rady działającego z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek grupy co najmniej 5 radnych,

- grupy mieszkańców Krakowa liczącej co najmniej 4 tys. osób mających prawo wybierania do Rady Miasta Krakowa. Kandydatury są składane przewodniczącemu Rady Miasta najpóźniej do 31 marca każdego roku, ten zaś przedstawia je Komisji Głównej, która po ocenie kandydatów może bezwzględną swoją większością zadecydować o wnioskowaniu o ich uhonorowanie do Rady Miasta. Po pozytywnej decyzji komisji przewodniczący Rady przyjmuje od osoby rekomendowanej do uhonorowania oświadczenie o woli przyjęcia zaszczytu. Gdy jest taka wola, wówczas Komisja Główna przekazuje wniosek do rozpatrzenia przez Radę Miasta.

  Na zwyczajnej sesji Rady Miasta Krakowa wniosek z uzasadnieniem przedstawia w imieniu Komisji Głównej przewodniczący Rady; procedura odbywa się w jednym czytaniu, zatem na tym samym posiedzeniu jest on głosowany – dla nadania tytułu potrzebne jest uzyskanie zwykłej większości głosów przy obecności co najmniej połowy składu Rady (radnych obecnych w sali obrad i niebiorących udziału w głosowaniu liczy się do kworum).

  Tak oto tytuł zostaje nadany. Czym innym natomiast jest wręczenie dyplomu poświadczającego ten fakt, o czym mowa w dalej.

  W latach 1990–2021 Rada Miasta Krakowa nadała 49 honorowych obywatelstw. Poniżej porównanie z innymi miastami:

Źródło: internetowe strony miejskie przywołanych miast.

* Brak danych z innych miast odnośnie do roku 2021, stąd przyjęto rok 2020.