Laska prezydialna przewodniczącego rady

  Do sięgającej XIV stulecia tradycji należało wyposażanie staropolskich marszałków wielkich koronnych, sejmowych i sejmikowych oraz trybunalskich w symbol powierzonej im władzy – laskę marszałkowską. Tradycja ta odżyła po odzyskaniu w 1918 r. niepodległości – w Sejmie i Senacie II Rzeczypospolitej marszałkowie dzierżyli insygnium w postaci laski, której uderzeniami o podest prezydialny otwierali i zamykali parlamentarne posiedzenia (w ten sposób uciszali też salę i upominali się o porządek podczas obrad). Tu tkwi geneza pojawienia się w 1928 r. w sali Obrad krakowskiej Rady Miejskiej w Pałacu Wielopolskich laski prezydialnej – znanego nam i dzisiaj insygnium tego organu oraz jego przewodniczącego.

  Ale Kraków znał już wcześniej ten parlamentarny atrybut. W utworzonym w 1815 r. i przetrwałym do roku 1846 Wolnym Mieście Krakowie, zwanym też Rzecząpospolitą Krakowską, najwyższą władzą uchwałodawczą było Zgromadzenie Reprezentantów, działające w latach 1816–1844. Był to odpowiednik rady miejskiej, jednak z szerszą właściwością terytorialną rozciągającą się także na okręg wokół miasta, włączony w organizm państwa-miasta (samo Zgromadzenie było także wyłaniane inaczej i obradowało w innym rytmie: wybory doroczne, obrady zaś raz w roku przez miesiąc). Jednak co do zasady – tak jak w innych okresach rada miejska – instytucja ta była dla Krakowa najwyższym organem władzy uchwałodawczej i reprezentacją mieszkańców. Wybierany co roku na pierwszym posiedzeniu marszałek Zgromadzenia Reprezentantów wyposażony był w związane z funkcją insygnium w postaci laski marszałkowskiej (zob. il. 388).

  Wielki pożar w Pałacu Wielopolskich w maju 1926 r. strawił całą salę Obrad Rady Miejskiej. Remontowano ją i wyposażano od podstaw. Wówczas to powstał podest prezydialny, który jest nam znany do dzisiaj. Tak całą salę, jak i sam podest oddano do użytku w 1928 r. Powstał on w pracowni Stefana Iglickiego, mistrza tapicerskiego,

właściciela magazynu mebli i składu tapet, radnego miejskiego w latach 1908–1914, króla kurkowego w 1924 r. Mistrz ten wykonał także laskę przewodniczącego Rady, drewnianą, z mosiężną głowicą w kształcie herbu Krakowa, wkomponowaną w całość podestu (zob. il. 389–390).

  W związku z obchodami jubileuszu 750-lecia Wielkiej Lokacji Krakowa w 2007 r. z inicjatywy Rady Miasta Krakowa sporządzono miniaturową kopię tego insygnium wraz z ozdobnym etui i objaśniającą plakietą (zob. il. 391). Pierwsza kopia znalazła swoje miejsce w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, a kopie kolejne stanowią od tamtego czasu dar wręczany przez przewodniczącego w imieniu Rady przy specjalnych okazjach.

  Końcowe ilustracje przedstawiają laskę przewodniczącego „w działaniu”: podczas inauguracji aktualnie trwającej, VIII kadencji Rady Miasta Krakowa oraz sesji Rady podczas Święta Miasta w 2019 r. (zob. il. 392–393).

Powiększenie fragmentu il. 388

(389–390) Laska prezydialna przewodniczącego Rady Miejskiej wykonana w 1928 r. wraz z nowym wyposażeniem sali Obrad w Pałacu Wielopolskich. Dzieło z pracowni Stefana Iglickiego, mistrza tapicerskiego, radnego w latach 1908–1914, twórcy podium prezydialnego w sali Obrad. Laska drewniana, z mosiężną głowicą, o całkowitej długości 180 cm. Głowica w kształcie herbu Krakowa, poniżej gotycka korona z liliami. Służy głównie do otwierania i zamykania uroczystych sesji (z zasobów UMK)