Trwa okres Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Po kilku latach wzrostu gospodarczego nadszedł kryzys ekonomiczny znaczony protestami w Radomiu i Ursusie w 1976 r., następnie w 1980 r. kryzys polityczno-ekonomiczny skutkujący ogólnokrajowym, strajkowym buntem społecznym. W wyniku tzw. porozumień sierpniowych w tymże roku powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” – poważny wyłom w dotychczasowym politycznym systemie państwa. Próby reform polityczno-ustrojowych przekreślone zostały wprowadzeniem przez władze 13 grudnia 1981 r. na terenie całego kraju stanu wojennego (nadzwyczajnego), zawieszonego w 1982 r., uchylonego w roku następnym. Ogólnopaństwowy, pogłębiający się kryzys doprowadził w 1989 r. do kolejnego przesilenia strajkowego, zakończonego negocjacjami władzy z solidarnościową opozycją, które przeszły do historii jako obrady okrągłego stołu. W efekcie w częściowo wolnych wyborach parlamentarnych przeprowadzonych 4 czerwca 1989 r. opozycja odniosła zwycięstwo. Było to otwarcie transformacji ustrojowej – wyłoniony Sejm (zwany „kontraktowym” ze względu na kompromis z dotychczasową władzą pozwalający zachować pokojową drogę zmian) przystąpił do budowy demokratycznych instytucji ustrojowych oraz reformy gospodarczej. Nie tylko w kategoriach ważnych symboli postrzegane było dokonanie z końcem 1989 r. nowelizacji konstytucji, w której wykreślono zapis o przewodniej roli PZPR i przyjaźni z ZSRR oraz dokonano zmiany nazwy państwa z Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na Rzeczpospolitą Polską, popularnie zwaną III Rzecząpospolitą. Przemiany te umożliwione zostały sytuacją na arenie międzynarodowej. Upraszczając, zimna wojna i niewydolność systemu ustrojowego doprowadziły do rozpadu ZSRR i przekształcenia go w Federację Rosyjską oraz upadku akolickiego bloku wschodniego, tzw. państw demokracji ludowej. 9 listopada 1989 r. runął materialny symbol zimnej wojny, jakim stał się mur berliński. Odleglejszym zaczynem historycznych przemian w tej części kontynentu był polski sierpień 1980 r., bliższym natomiast – czasowo pokojowa droga zmian rozpoczętych polskim okrągłym stołem i zwycięstwem strony obywatelsko- -opozycyjnej w wyborach 4 czerwca 1989 r.
