A+ A A-
Tom:
strona:

Kantorowice

Zobacz również

Dawna wieś po lewej stronie Wisły, obecnie w północno-wschodniej części miasta Krakowa,  około 10,5 km od jego centrum, sąsiadująca z leżącymi do dziś poza granicą Krakowa  Zastowem (którego fragment włączono do miasta w 2013 roku) i Prusami, dalej  z Grębałowem i Zesławicami. Okresowo połączona administracyjnie z Zesławicami i Dłubnią.

  W najstarszej znanej wzmiance, pochodzącej z 1288 roku, nazwa wsi odnotowana  w brzmieniu Cantorouici. W innych dawnych zapiskach: de Cantorowic (1367), Cantorouicze  (1373), Canthorowicze (1470), Kantorow (1847). Nazwa wsi wywodzi się od nazwy osobowej  „Kantor” lub od wyrazu „kantor” (członek kapituły katedralnej).

  Wieś należała do parafii pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Raciborowicach.  W godle umieszczonym na wspólnej z Zesławicami i Dłubnią pieczęci z pierwszej połowy  XIX wieku narzędzie pracy – grabie.

  Kantorowice przeniesione zostały z prawa polskiego na średzkie w roku 1373 przez Elżbietę  Łokietkównę. Wytyczono wówczas centrum w rejonie dzisiejszej ulicy Zakole oraz dokonano  niwowego rozłogu pól. W połowie XIX wieku odnotowywano nazwy pól i rejonów  wsi: Pod Pruśce, Od Pruśce, Ogrody.

  Historycznie wieś była własnością duchowną. Pierwotnie należała do klasztoru Bożogrobców  w Miechowie; w 1288 roku zatwierdzono ugodę między komesem Krzesławem  a Piotrem, prepozytem klasztoru w Miechowie, w której ten pierwszy zrzekł się praw do  Krzesławic w zamian za własność Kantorowic i dopłatę. W pierwszej połowie XIV wieku  wieś należała do rodziny Bogoriów wywodzących się z ziemi sandomierskiej, w 1373 roku  była w rękach Unisławy, wdowy po Jakubie z Ruszczy, z kolei w 1395 roku Paszek z Barućwierdzy  sprzedał ją Hankowi z Chełma, a niebawem, w 1404 roku, Katarzyna, żona Hanka,  i ich synowie sprzedali Kantorowice opartowi i klasztorowi Cystersów w Mogile. W roku  1832 Komisja Włościańska Wolnego Miasta Krakowa przeprowadziła oczynszowanie wsi,  w drugiej połowie XVIII wieku odnotowano na jej terenie dwór.

  Przed trzecim rozbiorem gromada Kantorowice należała do powiatu krakowskiego, po  roku 1795 znalazła się jako gmina w austriackim cyrkule krakowskim. W 1815 roku wieś weszła  w granice Rzeczypospolitej Krakowskiej, do gromady trzywioskowej, wspólnej dla Kantorowic,  Zesławic i Dłubni, pozostającej w ramach gminy obwodowej Mogiła, od roku 1838 dystryktu  Mogiła. W roku 1846 wieś powróciła jako gromada (od 1856 roku gmina) pod zabór austriacki.  W latach 1866–1933 wieś miała status gminy jednostkowej w ramach powiatu krakowskiego. Od  roku 1934 dotychczasowa gmina Kantorowice przekształcona została w gromadę Kantorowice  w ramach gminy zbiorczej Mogiła. W takiej pozycji ustrojowej wieś pozostawała w  latach 1939–  –1945 w okupacyjnym departamencie i powiecie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa.

  W roku 1951 znajdująca się nadal w gminie Mogiła powiatu krakowskiego gromada  Kantorowice włączona została do granic Krakowa jako LVII dzielnica katastralna położona  w nowo utworzonej dzielnicy administracyjnej Nowa Huta.

  Obecnie tereny tej dawnej wsi stanowią część dzielnicy samorządowej XVII Wzgórza  Krzesławickie.

 

 

Ze Słownika geograficznego z lat 1880–1902:

Kantorowice, wieś, od granicy królestwa polskiego na południe 2 kil. Lasu nie posiada.  W roku 1869 mieszkańców 142 (72 mężczyzn, 70 kobiet); w 1880 roku było 184; chat 24  (1869). Wieś ta istniała już w XIII wieku. Roku 1407 Władysław Jagiełło uwalnia je od  wszelkich danin i powinności prócz sepu owsa. Swobody nadane Kantorowicom potwierdza  Kazimierz Jagiellończyk roku 1436. Do dziś dnia wieś jest własnością klasztoru mogilskiego.                                       

(1836)
Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni
i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych
Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.;
sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1836) Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.; sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1865)
Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni
i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych
Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.;
sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1865) Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.; sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1920)
Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni
i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych
Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.;
sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1920) Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.; sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1946)
Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni
i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych
Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946
(Archiwum Narodowe w Krakowie,
sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.;
sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
(1946) Odciski wspólnej pieczęci Zesławic, Dłubni i Kantorowic z 1836 roku oraz pieczęci urzędowych Kantorowic z lat 1865, 1920 i 1946 (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. WMK IX-38, nlb.; sygn. T.Schn. 721, nlb.; sygn. PUZKr 50, nlb.; sygn. UW II 391, s. 439)
Dokument wydany w 1288 roku w Krakowie, mocą którego Leszek, książę krakowski, sandomierski i sieradzki, zatwierdził ugodę zawartą
z pomocą pośredników między komesem Krzesławem a klasztorem w Miechowie, w której Krzesław zrzekł się pretensji do wsi Krzesławice,
a w zamian za to otrzymał od klasztoru za dopłatą 10 grzywien wieś Kantorowice – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kantorowice”
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ZR Perg. 27)
Dokument wydany w 1288 roku w Krakowie, mocą którego Leszek, książę krakowski, sandomierski i sieradzki, zatwierdził ugodę zawartą z pomocą pośredników między komesem Krzesławem a klasztorem w Miechowie, w której Krzesław zrzekł się pretensji do wsi Krzesławice, a w zamian za to otrzymał od klasztoru za dopłatą 10 grzywien wieś Kantorowice – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kantorowice” (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. ZR Perg. 27)
Dokument wydany w 1404 roku w Krakowie, w którym Tomasz, sędzia, i Dobiesław, podsędek ziemi
krakowskiej, stwierdzili, że Piotr, Imram, Jan i Hanko, synowie Hanka, dziedzice Chełmu, stawający za matkę
Katarzynę i braci Mikołaja i Jakuba, sprzedali wieś Kantorowice Janowi, opatowi, i całemu klasztorowi w Mogile
za 400 grzywien groszy praskich – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kantorowice”
(Archiwum Opactwa Cystersów w Mogile, sygn. dypl. perg. 146)
Dokument wydany w 1404 roku w Krakowie, w którym Tomasz, sędzia, i Dobiesław, podsędek ziemi krakowskiej, stwierdzili, że Piotr, Imram, Jan i Hanko, synowie Hanka, dziedzice Chełmu, stawający za matkę Katarzynę i braci Mikołaja i Jakuba, sprzedali wieś Kantorowice Janowi, opatowi, i całemu klasztorowi w Mogile za 400 grzywien groszy praskich – oraz powiększenie zapisu nazwy wsi „Kantorowice” (Archiwum Opactwa Cystersów w Mogile, sygn. dypl. perg. 146)
Z Archiwum Wolnego Miasta Krakowa mapa wsi Zesławice i Kantorowice wyrysowana w 1821 roku przez Wincentego
Jarockiego, geometrę rządowego Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Krakowskiej, tu według kopii sporządzonej w 1844 roku
przez geometrę Karola Bełcikowskiego; mapa ta weszła do zasobu Komisji Włościańskiej Wolnego Miasta Krakowa prowadzącej
prace przygotowujące uwłaszczenie chłopów – oraz powiększenia fragmentów legendy
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/200/60)
Z Archiwum Wolnego Miasta Krakowa mapa wsi Zesławice i Kantorowice wyrysowana w 1821 roku przez Wincentego Jarockiego, geometrę rządowego Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Krakowskiej, tu według kopii sporządzonej w 1844 roku przez geometrę Karola Bełcikowskiego; mapa ta weszła do zasobu Komisji Włościańskiej Wolnego Miasta Krakowa prowadzącej prace przygotowujące uwłaszczenie chłopów – oraz powiększenia fragmentów legendy (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/200/60)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności