|
tytuł honorowego obywatela nadany 3 października 1933 roku
|
…Wódz Narodu … Niepodległej Polski wskrzesiciel, obrońca i budowniczy… (z zapisu w dyplomie – ANK, sygn. 29/670/3575) |
Józef Piłsudski
żołnierz, pierwszy marszałek Polski, polityk
Portret Józefa Piłsudskiego pędzla Wojciecha Kossaka wykonany w 1928 r. i własnoręczny podpis uhonorowanego.
Józef Klemens Piłsudski (przydomki: Komendant, Dziadek, Marszałek, Ziuk), herbu Kościesza (odmiana), wojskowy, marszałek, naczelny wódz i naczelnik państwa, premier. Urodzony 5 grudnia 1867 r. w Zułowie na Wileńszczyźnie, syn Józefa Wincentego Piotra i Marii z Billewiczów. Od 1893 r. w Polskiej Partii Socjalistycznej, jedna z czołowych postaci walk o niepodległą Polskę. W 1912 r. komendant polskich sił zbrojnych, w 1914 r. twórca I Kompanii Kadrowej i 1. pułku (następnie brygady) Legionów Polskich, w 1918 r. naczelnik państwa i naczelny dowódca Wojska Polskiego, od 1920 r. marszałek Polski, dowódca w wojnie polsko-rosyjskiej. W latach 1922–1923 szef Sztabu Generalnego, w 1926 r. po zbrojnym zamachu stanu przejął władzę w państwie – do śmierci minister spraw wojskowych i naczelny wódz na stan wojny, w latach 1926–1928 i 1930 premier rządu. Wprowadził w państwie reżim autorytarny. Obok wielu krajowych i obcych odznaczeń honorowy obywatel stu kilkudziesięciu miast, doktor h.c. m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Żonaty z Marią z Koplewskich 1° Juszkiewicz, następnie z Aleksandrą ze Szczerbińskich, z którą miał córki Wandę i Jadwigę. Zmarł 12 maja 1935 r. w Warszawie; spoczywa w krypcie katedry na Wawelu, jego serce umieszczono w mauzoleum Matka i Serce Syna na cmentarzu Na Rossie w Wilnie.
Tytuł nadany uchwałą Tymczasowej Rady Miejskiej w Krakowie podjętą na nadzwyczajnym uroczystym posiedzeniu 3 października 1933 r. (DzRMK 1933, nr 10, s. 263), gdy urząd prezydenta miasta pełnił Mieczysław Kaplicki. Był on referentem wniosku i przedstawiał jego uzasadnienie. Jednocześnie na posiedzeniu tym dotychczasowej ul. Wolskiej nadano nazwę ul. Józefa Piłsudskiego. Wręczenie dyplomu miało miejsce prawdopodobnie kilka dni później, 6 października, podczas Święta Jazdy Polskiej w 250. rocznicę odsieczy wiedeńskiej, przed defiladą jazdy konnej na Błoniach, gdy w namiotach na boisku Juvenii marszałek podejmował przedstawicieli kleru, miasta, wojskowości i korpusu dyplomatycznego („Czas” 1933, nr 230).
 |
 |
W udekorowanej sali Obrad Rady Miejskiej w Pałacu Wielopolskich prezydent Mieczysław Kaplicki, stojąc, referuje wniosek w sprawie honorowego obywatelstwa dla marszałka Józefa Piłsudskiego, obok sekretarz Rady Tadeusz Piotrowski, z przodu wiceprezydenci miasta, od lewej strony Witold Ostrowski, Stanisław Klimecki i Ignacy Landau; medal średnicy 60 mm wybity w brązie według projektu Stanisława Kazimierza Ostrowskiego w pierwszą rocznicę śmierci marszałka oraz miejsce spoczynku – metalowy sarkofag w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów w katedrze na Wawelu.
