|
tytuł honorowego obywatela nadany 18 października 1882 roku |
zrzeczenie się tytułu honorowego obywatela 23 maja 1892 roku |
Jan Matejko
artysta malarz, dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych
Autoportret Jana Matejki – tondo na mahoniowej desce z 1887 r. – oraz własnoręczny podpis uhonorowanego.
Jan Alojzy Matejko, artysta malarz, historiozof, uznany za najwybitniejszego reprezentanta historyzmu w malarstwie polskim. Urodzony 24 czerwca 1838 r. w Krakowie, syn Franciszka Ksawerego, Czecha spod Hradca Králové, nauczyciela muzyki, i Joanny Karoliny z polsko-niemieckich Rossbergów. Ukończył krakowską Szkołę Rysunku i Malarstwa, studiował w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1873 r. został pierwszym dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, poprzedniczki krakowskiej ASP – funkcję tę pełnił przez 20 lat. W malarstwie osiągnął status „mistrza”, trwale zapisał się także w dziedzinie ochrony i odnowy zabytków Krakowa. Kawaler francuskiego Orderu Legii Honorowej, odznaczony także austriackimi Krzyżami Komandorskimi Orderu Franciszka Józefa i Orderu Żelaznej Korony i watykańskim Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Piusa IX. Honorowy obywatel m.in. Lwowa i Przemyśla. Żonaty z Teodorą z Giebułtowskich, mieli dwóch synów: Tadeusza i Jerzego Jana oraz trzy córki: Helenę po mężu Unierzyską, Beatę po mężu Kirchmayerową i Reginę zmarłą jako niemowlę. Zmarł 1 listopada 1893 r. w Krakowie; pochowany tamże – przy dźwiękach dzwonu Zygmunta – w głównej alei cmentarza Rakowickiego.
Tytuł nadany uchwałą Rady Miejskiej podjętą na nadzwyczajnym posiedzeniu 18 października 1882 r. (DzRMK 1882, L. 6, s. 55), gdy prezydentem miasta był Ferdynand Weigel. Wnioskował prezydent, w uzasadnieniu podniesiono darowanie przez uhonorowanego dzieła Hołd pruski, z przeznaczeniem umieszczenia obrazu na Wawelu. Dyplom (patrz także s. 140) przygotowany we wzniosłej tonacji umieszczono w bogatej tece. Wręczenie nastąpiło 13 września 1883 r. w ramach kulminacji obchodów jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej Jana Matejki – po mszy w katedrze królewskiej na Wawelu. Gdy w roku 1892 mistrz popadł w konflikt z władzami miasta spowodowany wyburzeniem budynków szpitala i kościoła św. Ducha, 23 maja tegoż roku w proteście zrzekł się tytułu i zwrócił dyplom (por. s. 119).
Reprodukcja uchwały w szczególny sposób wyeksponowanej w organie urzędowym miasta, medal o średnicy 55 mm według projektu Jeana Auguste’a Barre’a, wybity w miedzi w 1875 r. w Paryżu ku upamiętnieniu Jana Matejki, oraz miejsce spoczynku – grobowiec w alei głównej cmentarza Rakowickiego w Krakowie.
