Gramatyka, zwana też w drugiej połowie XVIII wieku zamiennie gruntem Świnia Krzywda (w rzeczywistości ten ostatni był odrębnym, sąsiadującym z Gramatyką terenem własności wielkorządowej), była jurydyką najbardziej oddaloną od murów miejskich. Leżała za Garbarami i Czarną Wsią, przy wsi Łobzów, naprzeciwko tamtejszego pałacu królewskiego (rejon dzisiejszej ulicy Podchorążych), rozciągając się w kierunku łąk późniejszej Woli Justowskiej. Pierwotnie była to posiadłość („dziedzina”) prywatna, nazywana Królową Wolą. W 1420 roku Małgorzata, wdowa po Andrzeju Libentalu, mieszczaninie krakowskim, sprzedała ją Piotrowi Kaldherbergowi, rajcy i burmistrzowi krakowskiemu. Początki jurydyki były związane z darowaniem w 1517 roku gruntów Królowej Woli wraz z dwoma sadzawkami i łąkami przez ówczesnych właścicieli Piotra i Małgorzatę Danielis na rzecz Akademii Krakowskiej. Wkrótce uniwersytet nadał nowej posiadłości nazwę Gramatyka (występuje ona już w 1537 roku), co wiązało się z faktem przeznaczenia uzyskiwanych z niej dochodów na uposażenie katedry gramatyki. Gospodarczo był to folwark rolniczy, głównie ogrodniczy. Prawa właścicielskie wobec jurydyki realizowali w imieniu uniwersytetu profesorowie jego kolegium mniejszego (filozofów) z prepozytem na czele. Grunta jurydyki wydzierżawiano; wśród licznych dzierżawców byli Jan Pernus, rajca i burmistrz krakowski, oraz jego żona Katarzyna, dzierżawcy królewskiego Łobzowa, którzy wzięli sąsiadującą Gramatykę w arendę w 1664 roku. Zachował się kontrakt z 1702 roku między właścicielami Gramatyki, to jest profesorami kolegium mniejszego, a dwoma poddanymi, na mocy którego mieli oni dzierżawić grunta na Gramatyce – określono w nim obowiązki mieszkańców względem właścicieli i wójta. Od roku 1787, kiedy to w ręce uniwersytetu przeszedł Łobzów, dalsze losy Gramatyki połączyły się z dziejami tej wsi. W roku 1910 Łobzów z Gramatyką wszedł do Wielkiego Krakowa. Pamiątką po tej jurydyce uniwersyteckiej jest nazwa ulicy Gramatyka, biegnącej przez jej dawny obszar.
