A+ A A-
Tom:
strona:

Bodzów

Zobacz również

Dawna wieś po prawej stronie Wisły, obecnie w zachodniej części miasta Krakowa, około 5 km od jego centrum, sąsiadująca przez Wisłę z Przegorzałami i Zwierzyńcem  (od 1910 roku z Krakowem), natomiast po swojej stronie rzeki z Pychowicami i Kostrzem.

  W najstarszej znanej wzmiance, pochodzącej sprzed 1250 roku, nazwa wsi została zapisana  w brzmieniu Bozow. W innych dawnych zapiskach w postaciach: Boozow, Boczov (1464),  Bodzow (1470). Nazwa pochodząca od imienia dawnego właściciela, kasztelana krakowskiego  Bozo.

  W czasie swej samodzielności sprzed włączenia do granic Krakowa wieś nieprzerwanie  należała do parafii pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu. W znanym od pierwszych  dekad XIX wieku godle na pieczęci wiejskiej wizerunek jelenia w skoku.

Wieś przeniesiona z prawa polskiego na prawo magdeburskie w 1464 roku przez króla  Kazimierza Jagiellończyka. Wytyczono wówczas centrum osady w rejonie dzisiejszej ulicy  Widłakowej oraz dokonano niwowego rozłogu pól. Na przełomie XVIII i XIX wieku odnotowywano  nazwy niw: Miejscowa, Nowa Miejscowa, Góra, Między Górami, Pod Wielkanocą (zwana też Studziankami) i Za Mazurowcem.

  Historycznie wieś była własnością duchowną, przed połową XIII wieku nadana została  krakowskiej kapitule katedralnej jako jej uposażenie. W 1637 roku kanonik kolegiaty Wszystkich  Świętych w Krakowie ufundował zachowaną do dzisiaj kaplicę Matki Boskiej Śnieżnej,  położoną przy dzisiejszej ulicy Bodzowskiej; tam przeniesiono z katedry wawelskiej renesansowy  ołtarz św. Doroty fundacji Jana Andrzeja de Valentinis z Modeny, kanonika, lekarza królowej Bony. W roku 1884 w ramach Twierdzy Kraków wzniesiono w południowej części  wsi fort Bodzów, wzmocniony następnie kawernami i tradytorem. Na terenach Bodzowa dobywano  wapienie – w wyniku tej długowiecznej eksploatacji zniknęły dawne wzgórza o nazwach  Bodzów i Góra Świętej Anny, pozostało jedyne, dominujące aktualnie, wzgórze Solnik.

  Przed rozbiorami gromada Bodzów należała do sięgającego na północ po Wisłę powiatu  szczyrzyckiego, po roku 1772 znalazła się jako gmina w austriackim cyrkule wielickim, od  1782 roku w cyrkule myślenickim. W okresie Księstwa Warszawskiego wieś miała odrębny  status gromadzki w ramach departamentu i powiatu krakowskiego. W 1815 roku Bodzów  powrócił jako gromada (od 1856 roku gmina) pod zabór austriacki, do cyrkułu myślenickiego,  w 1819 roku przekształconego w cyrkuł wadowicki. W okresie autonomii galicyjskiej, od 1866 roku, wieś mająca status gminy jednostkowej należała do powiatu wielickiego, od  1896 roku do powiatu podgórskiego – stan ten przetrwał do II Rzeczypospolitej, do roku  1923, kiedy to Bodzów wszedł w skład powiatu krakowskiego. W 1934 roku gmina Bodzów  przekształcona została w gromadę w ramach wielowioskowej gminy zbiorczej Tyniec.

  W 1941 roku znajdujący się w okupacyjnym departamencie i powiecie krakowskim Generalnego  Gubernatorstwa Bodzów (liczący wówczas 1,37 km² i 245 mieszkańców) przyłączony  został do Krakowa, do jego VI obwodu administracyjnego, tworząc XXIX dzielnicę katastralną.

  Obecnie tereny tej dawnej wsi stanowią część dzielnicy samorządowej VIII Dębniki.

 

Ze Słownika geograficznego z lat 1880–1902:  Bodzów, wieś nad Wisłą, powiat Wielicki. Wedle Długosza zwała się pierwotnie Boozow od  Booza kasztelana krakowskiego, który wieś tę nadał kościołowi krakowskiemu. Miała 5 łanów  kmiecych dających dziesięcinę prebendzie krakowskiej zwanej bodzowską.

Dokument z 1855 roku, w którym chłopi-gospodarze ze wsi Bodzów wraz ze swoim wójtem i przysiężnym na czele udzielają pełnomocnictwa
do występowania w ich imieniu przed Komisją ds. Zniesienia Ciężarów Gruntowych (indemizacyjną) działającą w ramach procesu uwłaszczeniowego
zamykającego epokę pańszczyźnianego poddaństwa; widoczna akceptacja ze strony dominium, to jest władzy dworskiej sprawowanej przez właściciela wsi
(Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. KZCG 1967, s. 33–34)
Dokument z 1855 roku, w którym chłopi-gospodarze ze wsi Bodzów wraz ze swoim wójtem i przysiężnym na czele udzielają pełnomocnictwa do występowania w ich imieniu przed Komisją ds. Zniesienia Ciężarów Gruntowych (indemizacyjną) działającą w ramach procesu uwłaszczeniowego zamykającego epokę pańszczyźnianego poddaństwa; widoczna akceptacja ze strony dominium, to jest władzy dworskiej sprawowanej przez właściciela wsi (Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. KZCG 1967, s. 33–34)
(1820)
Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa
z lat 1820, 1855, 1895 i 1938
(CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20,
opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe
w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34;
sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa
Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1820) Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa z lat 1820, 1855, 1895 i 1938 (CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20, opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34; sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1855)
Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa
z lat 1820, 1855, 1895 i 1938
(CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20,
opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe
w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34;
sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa
Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1855) Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa z lat 1820, 1855, 1895 i 1938 (CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20, opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34; sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1895)Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa
z lat 1820, 1855, 1895 i 1938
(CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20,
opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe
w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34;
sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa
Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1895)Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa z lat 1820, 1855, 1895 i 1938 (CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20, opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34; sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1938)Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa
z lat 1820, 1855, 1895 i 1938
(CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20,
opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe
w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34;
sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa
Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
(1938)Odciski pieczęci urzędowych Bodzowa z lat 1820, 1855, 1895 i 1938 (CPAHU we Lwowie, sygn. fond 20, opis 8, sprawa 20; Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/279/1967, s. 34; sygn. 29/1023/33, nlb.; Archiwum Opactwa Benedyktynów w Tyńcu, sygn. 5/1/4/4)
Archiwum Narodowe w Krakowie
Urząd Miasta
Bbilioteka Jagielońska
Zarządzaj ustawieniami dotyczącymi prywatności