|
tytuł honorowego obywatela Podgórza nadany 1 sierpnia 1887 roku |
…za położone zasługi około długoletniego krzewienia oświaty… (z wpisu do Złotej księgi – ANK, sygn. 29/53/33, s. 12) |
Agnieszka z Majewskich Jałbrzykowska
nauczycielka, pedagog, przełożona pensji żeńskiej w Podgórzu
Portret Agnieszki Jałbrzykowskiej wykonany olejem na tekturze ok. 1870 r. oraz własnoręczny podpis uhonorowanej.
Agnieszka z Majewskich Jałbrzykowska, nauczycielka, pedagog, przełożona prywatnej pensji żeńskiej w mieście Podgórzu, pierwsza kobieta z tytułem honorowego obywatela na terenie obecnego Krakowa. Urodzona 21 stycznia 1818 r. w Krakowie, córka Mikołaja Majewskiego, wieloletniego protokolisty magistratu miasta Podgórza, i Magdaleny z Kratzerów. W drugiej połowie lat 40. XIX w. założyła w Podgórzu pensję żeńską, w okresie autonomicznym o statusie szkoły żeńskiej prywatnej w ramach szkół ludowych pospolitych funkcjonujących w systemie szkolnictwa elementarnego w Galicji. Przełożoną tej pensji była przez ponad 50 lat. W 1842 r. wyszła za starszego o prawie 20 lat Seweryna Jałbrzykowskiego, prywatnego pisarza, wcześniej kancelistę magistratu miasta Podgórza. Mąż zmarł po 9 latach małżeństwa, gdy była w wieku 33 lat – we wdowieństwie przeżyła 51 lat. Przed śmiercią władze Podgórza ze względu na stan ubóstwa przyznały jej dożywotnią zapomogę. Zmarła 15 grudnia 1902 r. w Podgórzu, spoczęła na cmentarzu Podgórskim starym w Krakowie. W związku z inwestycją kolejową w 1942 r. grób został zniszczony, do lat 70. XX w. zachowała się tablica nagrobna; obecnie na cmentarzu znajduje się symboliczne miejsce pochówku.
Tytuł nadany uchwałą Rady Gminnej L. 822 podjętą na posiedzeniu 1 sierpnia 1887 r. (ANK, sygn. 29/53/7, s. 119), gdy stanowisko naczelnika gminy (burmistrza) pełnił Florian Nowacki. W uzasadnieniu wskazano zasługi w krzewieniu oświaty. Dyplom wykonał litograf Marcin Salb. Honorowe obywatelstwo miasta Podgórza Agnieszki Jałbrzykowskiej uwiecznione zostało w Książce obywateli Miasta Podgórza, zwanej Złotą księgą (ANK, sygn. 29/53/33, s. 12). Mocą uchwały Rady Miasta Krakowa nr XVIII/319/15 z 24 czerwca 2015 r. włączona została w poczet honorowych obywateli miasta Krakowa; to pierwsza kobieta z tym tytułem.
Reprodukcja wpisu do Złotej księgi miasta Podgórza oraz grób uhonorowanej na cmentarzu Podgórskim starym w Krakowie wraz ze zbliżeniem tablicy nagrobnej; jest to jednak grób symboliczny (oryginalny nie zachował się); o historii rzeczywistego miejsca pochowania na tym cmentarzu patrz s. 72–73.
